Вільжэ́ць1 ’рабіцца вільготным’ (Нас.). Утворана ад (незафіксаванага) прыметніка *вільгі, які ўзыходзіць да ст.-польск.wilgi ’сыры, мокры, вільготны’ < польск.wilż ’вільгаць’.
Вільжэ́ць2 ’слабець (аб марозе)’ (Нас.) з’яўляецца пераносным або ўтвораным ад ві́льгаць ’адліга’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вісачэ́ць ’расці, станавіцца больш высокім’; ’паднімацца вышэй, узвышацца’ (Нас.). Укр.височити ’ўзвышаць, рабіць высокім’, чэш.vysočeti ’рабіцца вышэйшым’. Прасл.vysoč‑ěti. Да высокі (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑ě‑ti, які абазначае набыццё якасцей азначальнай асновы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тра́хлы ‘трухлявы’ (Мат. Гом.). Мажліва, кантамінацыя тру́хлы і дра́хлы (гл.), параўн. рус.-ц.-слав.друхлый ‘прыгнечаны’, звязанае чаргаваннем з дряхлый ‘стары, трухлявы’ (Фасмер, 1, 544). Магчыма аддаленая сувязь з літ.trèšti ‘псавацца, гніць, трухлявець, рабіцца мяккім’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чырване́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. Станавіцца, рабіцца чырвоным.
На захадзе пачынала ч. неба.
2. Пакрывацца румянцам, станавіцца чырвоным ад прыліву крыві.
Ч. ад злосці.
3.перан. Саромецца.
Гаворыць няпраўду і не чырванее.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вылучацца сваім чырвоным колерам, віднецца (пра што-н. чырвонае).
|| зак.счырване́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 2 і 3 знач.) іпачырване́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дзе́яцца, дзеецца; незак.
Разм.Рабіцца, адбывацца. Афіцэр паківаў пальцам Лукашу, які выйшаў з хаты, каб пацікавіцца, што дзеецца на яго двары.Сабаленка.Спакойна і павольна, як у зачараваным сне, цякло і само жыццё на Палессі, а водгулле ўсяго, што дзеялася на свеце, далятала сюды ў прыглушаным прасторамі Палесся тонах.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плю́шчыцца1, ‑чыцца; незак.
Закрывацца, заплюшчвацца (пра вочы). Юрка слухаў іх [старэйшых], і вочы ў яго міжвольна плюшчыліся.Курто.
плю́шчыцца2, ‑чыцца; незак.
Спец.
1.Рабіцца плоскім, пляскатым. Ды зноў бяда: як ён ні б’ецца, Ўсё плюшчыцца ў яго, а не куецца. Мядзведзя ахапіў адчай.Корбан.
2.Зал.да плюшчыць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сі́вераць, ‑ае; незак.
Разм.Рабіцца шурпатым, асмуглым, грубець ад ветру, холаду (звычайна пра скуру на твары, руках і пад.). Пах лесу ў Мсціжы пачынала прыносіць.. на згон зімы, калі ў доўгія, па тыдні, адлігі адтавалі сосны і чарсцвелі, высыхаючы на калючым, суровым ветры, ад якога трэскаюцца рукі і сіверае твар.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)