Бэ́стынь ’бессаромны, нахабны’ (Сцяшк. МГ). Утварэнне ад польскага дзеяслова bestwieć, bestwić się ’дзічэць, рабіцца бессаромным і г. д.’ Параўн. бэ́сціць. Не выключаецца, што бэ́стынь (суф. ‑ынь?) можа быць утварэннем ад bestia.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ніце́ць ’рабіцца тонкім і кволым (пра расліны)’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’вырастаць тонкай і доўгай (пра націну агародных культур’ (полац., Нар. лекс.), ’расці у парасткі’ (Сцяшк. Сл.). Ад ніць (гл. нітка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
harden [ˈhɑ:dn] v.
1. рабі́ць цвёрдым; рабі́цца цвёрдым; зацвердзява́ць, цвярдзе́ць;
The cement hardened. Цэмент зацвярдзеў.
2. умацо́ўваць; загарто́ўваць; загарто́ўвацца;
harden steel загарто́ўваць сталь
3. рабі́ць неадчува́льным; рабі́цца неадчува́льным, жо́рсткім;
harden one’s heart against smb. стаць бязлі́тасным да каго́-н.;
harden smb. to smth. рабі́ць каго-н. загартава́ным, выно́слівым да чаго-н.; умацо́ўваць;
harden to labour прывы́кнуць да ця́жкай пра́цы;
harden the body/oneself against cold прывуча́ць це́ла/сябе́ да хо́ладу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
гну́цца, гну́ся, гне́шся, гне́цца; гнёмся, гняце́ся, гну́цца; гніся; незак.
1. Прымаць дугападобную, выгнутую форму; схіляцца.
Дрэвы г. да зямлі.
Чалавек гнецца ад цяжкай ношы.
2. Рабіцца няроўным; згінацца.
Ліст жалеза добра гнецца.
3. перан. Траціць стойкасць, паддавацца чыйму-н. уздзеянню.
Г. перад панам.
|| зак. пагну́цца, 1 і 2 ас. адз. звычайна не ўжыв., -гне́цца; -гнёмся, -гняце́ся, -гну́цца і сагну́цца, -гну́ся, -гне́шся, -гне́цца; -гнёмся, -гняце́ся, -гну́цца; -гніся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
lächerlich
1.
a сме́шны, заба́ўны
~ máchen — падня́ць на смех
sich ~ máchen — рабі́цца пасме́шышчам
2.
adv сме́шна, заба́ўна
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
цьмець
1. (ледзьве свяціцца) (schwach) brénnen* vi, léuchten vi; glímmen* vi (тлець);
2. (рабіцца цьмяным) sich trüben, trübe [matt] wérden; sich dúnkel [schwarz] ábheben* (цямнецца)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
цішэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; незак.
Рабіцца, станавіцца ціхім, цішэйшым. Вецер цішэе. □ «Што ж, можа я і цішэю, — думае Васіль. — Але ж і ты, Настачка, становішся не тая, што раней. Я цішэю, а ты байчэеш...» Карамазаў. Людзі цішэлі, лагаднелі, з разуменнем і спагадай глядзелі адзін на другога. Кудравец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зязю́ліць ’біць’, ’піць гарэлку’ (Нас.), зязюлець ’рабіцца мутным, шэрым’ (Нас.). Словы са значэннем ’зязюля’ маюць у розных мовах шмат пераносных значэнняў, звязаных з павер’ямі, а таксама гукавобразнымі ўявамі. Трэба ўлічыць зюзь, рус. зюзю́кать ’піць’. Для «птушынай» семантыкі ’піць’ параўн. савець, салавець. У выніку ўзаемадзеяння, з аднаго боку, гукавобразных уяўленняў, а з другога боку, уяўленняў аб суадносінах выгукаў зязюлі з ударамі і ўзніклі значэнні, звязаныя таксама з указаным (гукавобразным) рус. словам. Насовіч (223) этымалагізуе зязюлець ’рабіцца шэрым, падобным да колеру зязюлі’. Гэта таксама ўваходзіць, верагодна, у сінкрэтычнае вобразнае знач. слова і яго станаўленне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мяншэць, меншаць ’рабіцца меншым’ (ТС). Укр. мёншати, рус. смал. меньшёть, пск. цвяр. меньшить. Разам з польск. mniejszeć ’тс’ складаюць адзіны арэал лексемы, утворанай ад прыслоўя менш. На іншай слав. тэрыторыі — з прыстаўкамі або ад меней.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
камячы́цца, ‑мечыцца і каме́чыцца, ‑мечыцца; незак.
1. Мець уласцівасць рабіцца мятым, ператварацца ў камякі. Папера лёгка камечыцца.
2. Збірацца ў складкі, маршчыны; мяцца. [Манька] глянула ў акно і, спяшаючыся, пачала адколваць з валасоў вянок і сцягваць цераз галаву сукенку, не зважаючы, што яна камечыцца. Крапіва.
3. Зал. да камячыць, камечыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)