гры́ўня, -і, мн. -і, гры́вень і -яў, ж. (гіст.).

1. У Вялікім Княстве Літоўскім: адзінка вагі каштоўных металаў вагой каля фунта¹.

2. У Старажытнай Русі: сярэбранае або залатое ўпрыгожанне, якое насілі на шыі.

3. У Расіі: манета вартасцю ў 10 капеек (разм.).

|| прым. гры́ўневы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

казённы, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да казны (у 1 знач.); дзяржаўны.

Казённая маёмасць.

2. перан. Бюракратычны, фармальны (неадабр.).

Казённыя адносіны.

○

Казённая палата — губернская ўстанова па падатках у царскай Расіі.

Казённая частка (спец.) — задняя частка агнястрэльнай зброі, з якой яна зараджаецца.

|| наз. казённасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хало́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У Старажытнай Русі: паднявольная асоба, пазбаўленая асабістай свабоды.

2. У прыгоннай Расіі: прыгонны, залежны селянін, слуга.

3. перан. Пра чалавека, які рабалепствуе, падхалімнічае перад кім-н.; халуй.

|| ж. хало́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак.

|| прым. хало́пскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

о́бер-пракуро́р

(ад обер- + пракурор)

1) службовая асоба, якая ўзначальвала дэпартамент Сената ў царскай Расіі;

2) вышэйшая службовая асоба, якая на правах міністра ўзначальвала Сінод у царскай Расіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

актуа́рыус

(лац. actuarius)

канцылярскі пісар у дзяржаўных установах Расіі 18 ст.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

брандмае́р

(ням. Brandmajor)

начальнік усіх пажарных каманд горада ў царскай Расіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ка́мер-фур’е́р

(ням. Kammerfurier)

прыдворны чыноўнік шостага рангу ў царскай Расіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

прыва́т-дацэ́нт, ‑а, М ‑нце, м.

У дарэвалюцыйнай Расіі і краінах Заходняй Еўропы — вучонае званне пазаштатнага выкладчыка вышэйшай школы. // Асоба, якая мае такое званне.

[Ад лац. privatim docens — які вучыць, навучае прыватна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

белаэмігра́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Удзельнік контррэвалюцыйнай барацьбы супраць Савецкай улады, які ў першыя гады пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі выехаў з Савецкай Расіі за граніцу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

высокаблагаро́ддзе, ‑я, н.

У дарэвалюцыйнай Расіі — тытулаванне цывільных чыноўнікаў ад восьмага да шостага класаў і афіцэраў ад капітана да палкоўніка, а таксама іх жонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)