Лачу́га ’хаціна’ (паўд.-усх., КЭС), узята з мовы старавераў — з рус.лачу́га, якое з цюрк. Параўн. чагат.alačuɣ ’палатка, шацёр з лямцу, кары, галін’, тат., кірг.alačyk ’тс’ (Радлаў, 1, 362; Фасмер, 2, 468). Сюды ж лачу́жнік (лаянк.) ’бяздомнік, які цягаецца па чужых хатах, халупах’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сандара́к ’духмяная смала, якую здабываюць з кары хваёвага дрэва сямейства кіпарысавых; выкарыстоўваецца для вырабу лакаў’ (ТСБМ). З рус.сандара́к ’тс’, кніжнага запазычання з франц.sandaraque або ням.Sandarak < лац.sandaraca, грэч.σανδαράκη ад ст.-інд.candrarāga‑ ’які мае бляск луны’ (гл. Мацэнаўэр, 303; Фасмер, 3, 556).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́ра, ‑ы, ж.
Суровае пакаранне, спагнанне за правіннасць. Панесці кару. Адбываць кару. □ У заключэнне пракурор патрабаваў вышэйшай меры кары, што азначана ў артыкулах, па якіх адбываўся суд.Колас.Ні бацькі, ні дзяўчат гестапаўцам злавіць не ўдалося: іх папярэдзілі сувязныя. Увесь цяжар кары лёг на кволыя матчыны плечы.Брыль.
кара́, ‑ы́, ж.
1. Паверхневая частка ствала, галін і кораня дрэвавых раслін, якая звычайна лёгка аддзяляецца. Лазовая кара. Здымаць кару. □ Сонца заходзіла, распырскваючы чырвона-медзяныя пырскі па траве, па белай кары маладых бярозак.Мурашка.Доўгімі і вострымі кіпцюрамі мядзведзіца здзірала кару з дрэў.В. Вольскі.
2.чаго або якая. Верхні цвёрды слой на чым‑н. У лагчынах блішчэлі ахопленыя ледзяной карой лужыны.Бядуля.Конь цвёрда ступаў, прабіваючы слабую кару гразі.Гартны.//перан.; чаго. Аб чым‑н. знешнім, паверхневым, за якім хаваецца якая‑н. сутнасць. Дрымота і здранцвеласць цела туманіла нам галовы і зацягвала сэрца карою абыякавасці.Чорны.
•••
Зямная кара — верхняя цвёрдая абалонка Зямлі.
Кара вялікіх паўшар’яў галаўнога мозгу; кара галаўнога мозгу — паверхневы слой галаўнога мозгу ў вышэйшых пазваночных жывёл і чалавека.
Абрасці кароюгл. абрасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
absolve
[əbˈzɑ:lv]
v.t.
1) апра́ўдваць (ад віны́ ці за́кіду); звальня́ць ад ка́ры
2) адпушча́ць грахі́
3) вызваля́ць
absolve from promise, duty or obligation — вы́зваліць ад абяца́ньня, абавя́зку або́ абавяза́ньня
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дэкартыка́цыя
(с.-лац. decorticatio = абдзіранне кары)
1) механічны спосаб аддзялення лубяной часткі лёну, канапель і іншых прадзільных раслін ад драўніны;
2) выдаленне кары вялікіх паўшар’яў галаўнога мозгу, якое прымяняецца ў эксперыментальнай фізіялогіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
падко́рнік, ‑а, м.
Плоскае бурае ці чорнае насякомае, якое жыве на кары, пад карой дрэў. З поспехам вудзіць на чарвякоў, лічынак, розных падкорнікаў можна вясной або ўвосень.Матрунёнак.— На паспеў падысці да абгарэлай сасны, памятаеце, дзе мы з вамі падкорнікаў шукалі, а нехта як выскачыць з лесу ды як запляскае.Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Зняць верхні слой; ачысціць ад кары, шкарлупін, скуры і пад. Аблупіць кару на дрэве. □ Аня аблупіла яйка, памакнула ў соль і падала Сашы.Шамякін.
2.перан. Абрабаваць, абабраць; узяць занадта дорага.
•••
Аблупіць як ліпку — тое, што і абадраць як ліпку (гл. абадраць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ако́раны, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад акарыць.
2.узнач.прым. Ачышчаны ад кары. І вочы яго і нос, непамерна доўгі і чырвоны, пабіты на дзірачкі, як акораная чачоткавая бяроза, і ўся постаць дзеда Піліпа ператвараецца ў знак запытання.Колас.Сярод акораных васкова-жоўтых елак былі раскіданы буданы.Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адрэнакортыкатро́пны
[ад адрэна(лін) + кортыкатрапін];
а. гармон — гармон пярэдняй часткі гіпофіза, што стымулюе дзейнасць кары наднырачных залоз.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
геаэнерге́тыка
(ад геа- + энергетыка)
галіна энергетыкі, звязаная з выкарыстаннем глыбіннага цяпла зямной кары.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)