Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Га́каць ’гакаць’ (Бяльк.), ’секчы’ (Сцяц.), га́кну́ць (Касп.), га́кнуць (БРС). Параўн. рус.га́кать ’вымаўляць глыбокі гартанны гук (га, ага), калі сякуць дровы, удараюць цяжкім молатам і г. д.’, ’моцна ўдараць, біць’ (СРНГ). Ад прымарнага выклічніка га! Дзеяслоў га́каць утворан пры дапамозе звычайнага ў такіх фармацыях суфікса ‑к‑. Аналагічны па паходжанню і дзеяслоў го́каць (гл.). Не мае да гакаць ніякага дачынення ням. дзеяслоў hacken ’секчы’ (гэта выпадковае супадзенне).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пабае́шка ’біта для гульні ў гарадкі’ (Сцяшк. Сл.), ’шляга з тоўстым канцом, пры дапамозе якой колюць дровы’ (Шатал.), пабавешка, пабаешка ’доўбня, юрок; някемлівы чалавек’ (Сл. ПЗБ), пабавешка ’палка з тоўстым канцом, якую ўжываюць у якасці малатка’ (Інстр. II), паббиня ’тс’ (Шатал., Сл. ПЗБ). Ад пабіць < біць (гл.) з рэгулярнымі суфіксамі -ешка, -ня і аблаўтам у корані (параўн. бой). Адносна суфіксацыі параўн. Сцяцко, Словаўтв., 40, 153.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разбука́ць ’разбухаць, насычаючыся вільгаццю’ (Нас.), разбукаце́ць ’растаўсцець’ (Мат. Гом.), рус.дыял.разбука́ть ’разбухаць ад вільгаці’, разбу́клый ’разбухшы ад вільгаці (пра дровы)’, укр.бука́т ’кусок, скібка’. Ад раз- і буха́ць, які, магчыма, узыходзіць да і.-е.*bu‑ ’надуваць, раздуваць, пухнуць’, ’набрыняць’ (> буяць, гл.), параўн. лац.bucca ’надутая шчака, кусок (у роце)’. Такое ж развіццё семантыкі назіраецца ў слове разбрыняць ’патаўсцець’, пры брына ’вільгаць, вада’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Смаго́ль ‘галавешка ад смольнага палена’ (Шат.), сюды ж, відаць, смагалі́ ‘грыбы белага колеру з крэмавым адценнем’ (смаляв., Весці АН БССР, 1972, 1, 83), смуго́ль ‘загарэлы на сонцы’ (Барад.). Рус.зах.смо́голь ‘смоль’, пск.смо́гарье ‘дровы для начной лоўлі рыбы’, польск.smogorz ‘торф’, н.-луж.smogor ‘тс’, ст.-чэш.smogor. З прычыны наяўнасці ў іншаславянскіх формах каранёвага ‑o‑ лічыцца звязаным чаргаваннем галосных з смага, гл. (Фасмер, 3, 689).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перетаска́тьсов.
1.(перенести всё или многое в несколько приёмов) разг. перацяга́ць, папераця́гваць;
перетаска́ть дрова́ в избу́ перацяга́ць (папераця́гваць) дро́вы ў ха́ту;
2.(выкрасть всё или многое) прост. пакра́сці, пацяга́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
патрабава́ннеср., в разн. знач. тре́бование;
па ~нні суда́ — по тре́бованию суда́;
не зніжа́ць ~нняў — не снижа́ть тре́бований;
п. на дро́вы — тре́бование на дрова́;
прыпы́нак па ~нні — остано́вка по тре́бованию
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
wood
[wʊd]1.
n.
1) дрэ́ва n. (матэрыя́л)
The carpenter brought wood to build a garage — Цясьля́р прывёз дрэ́ва будава́ць гара́ж
2) драўні́на f. (цьвёрдае рэ́чыва пад каро́ю дрэ́ва)
3) дро́вы
4) лес -у m.
5) бо́чка, бо́чачка f. (пасу́дзіна з дрэ́ва)
wine drawn from the wood — віно́, налі́тае з бо́чкі
6) Mus. драўля́ны духавы́ інструмэ́нт
2.
adj.
1) з дрэ́ва, драўля́ны
2) лясны́
wood moss — лясны́ мох
3.
v.t.
1) заса́джваць дрэ́вамі
2) нарыхто́ўваць дро́вы
•
- knock on wood
- out of woods
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
раскаці́цца, ‑коціцца; зак.
1. Пакаціцца ў розныя бакі. У старой Жыгуліхі якраз на той час у печы дровы раскаціліся.Крапіва.Белыя пацеркі .. раскаціліся ў розныя бакі па падлозе.Броўка.
2. Пакаціўшыся, разгарнуцца, раскруціцца. Сувой палатна раскаціўся праз усю хату.Сачанка.
3. Прагучаць моцна і раскаціста. На ўсходзе за лесам раскацілася .. кулямётная чарга.Быкаў.А кіне [хлопец] свой запарожскі жарт — хваляй раскоціцца рогат турыстаў.Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
языка́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Ахвочы пагаварыць, паспрачацца, панасміхацца; востры на язык. Мужчыны, як вып’юць, становяцца гаваркія больш, чым самыя языкатыя жанчыны.Кавалёў.На пракосы неўзабаве нахлынаюць жанчыны... Гаманкія, задзірыстыя, языкатыя, рупныя.Пташнікаў.
2. Які мае форму языка, падобны на язык. Лапатала рака языкатымі хвалямі, На Сафа надрыўна звінелі званы.Лукша.У замку ціш і языкаты агонь каміна ліжа дровы.Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)