шпіна́т, ‑у, М ‑наце, м.
1. Травяністая расліна сямейства лебядовых, маладое сакавітае лісце якой ідзе ў ежу. Амаль 50 тыс. га займаюць у БССР разнастайныя гароднінныя культуры: ад капусты і памідораў да баклажанаў і шпінату. Прырода Беларусі.
2. Прыправа або ежа, прыгатаваныя з лісцяў гэтай расліны. Там давалі толькі шпінат, Без заправы, Без грама солі... Аўрамчык.
[Ням. Spinat.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штампава́ць, ‑пую, ‑пуеш, ‑пуе; незак., што.
1. Вырабляць што‑н. пры дапамозе штампа (у 1 знач.). Дэталі можна не толькі выточваць, а і штампаваць. Шахавец.
2. Ставіць штамп (у 2 знач.) на што‑н. Штампаваць паперу.
3. перан. Рабіць што‑н. без душы, фармальна, па старых гатовых узорах. Усю зіму раённы апарат Старанна штампаваў калгасам дырэктывы. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
энцыклапеды́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да энцыклапедыі; які мае характар энцыклапедыі (у 1 знач.). Энцыклапедычны слоўнік. □ Значнае месца ў слоўніках Л. Зізанія і П. Бярынды займае энцыклапедычны прынцып тлумачэння. Суднік.
2. Усеабдымны, усебаковы, які ахоплівае розныя галіны ведаў. Студэнты .. [дацэнта] любілі за энцыклапедычныя веды, за прастату, за своеасаблівы, стыль лекцый, які мог фарміравацца толькі ў «мужчынскім» інстытуце. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́сень, ‑я і ‑ю, м.
1. ‑я. Дрэва сямейства маслінавых з перыстым лісцем і цвёрдай драўнінай, якая выкарыстоўваецца ў мэблевай прамысловасці. Ля самага лесу маю ўвагу прыцягнулі тры высозныя ясені. Ігнаценка. Купчастыя ліпы і ясені Шалаш па-над студняй сплялі. Астрэйка. / ‑ю; у знач. зб. Пасадка ясеню.
2. ‑ю; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва. Мэбля з ясеню.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zabawić
zabawi|ć
зак.
1. забавіць; пазабаўляць; развесяліць; пацешыць; заняць;
zabawić kogo rozmową — заняць каго размовай (гутаркай);
2. gdzie правесці час дзе; затрымацца дзе, у каго; прабыць; пагасціць;
~ł na wsi tylko tydzień — ён прабыў у вёсцы толькі тыдзень
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
option [ˈɒpʃn] n.
1. вы́бар, пра́ва вы́бару;
I had no option but to tell them everything. У мяне не было іншага выбару, як толькі расказаць ім усё.
2. прадме́т па вы́бары; факультаты́ўны прадме́т (у якой-н. навучальнай установе);
Belarusian is one of the options. Беларуская мова – адна з моў для вывучэння.
♦
the soft/easy option лі́нія найме́ншага супраціўле́ння, пазбяга́нне перашко́д;
keep/leave one’s options open не спяша́цца з рашэ́ннем/вы́барам; пакіда́ць за сабо́й пра́ва вы́бару
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
what [wɒt] pron. што; які́;
What’s your name? Як вас зваць?;
What are you? Кім вы працуеце?;
What’s the time? Каторая гадзіна?;
What books do you want? Якія кніжкі вам патрэбны?
♦
and what not infml і чаго́ то́лькі не было́;
what a pity! як шкада́!;
what for? нашто́ ?; наво́шта?; чаму́?;
what if а што, калі́;
what of it?/so what?infml ну і што з гэ́тага?;
what’s what? infml што да чаго́?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
scratch1 [skrætʃ] n.
1. дра́піна;
without a scratch; без (а)нія́кай шко́ды; без дра́пінкі;
It’s only/just a scratch. Гэта толькі драпіна.
2. пачу́хванне, дра́панне
3. скрып, чы́рканне;
the scratch of the pen on the paper скрып пяра́ на папе́ры
4. крамзо́ля;
He writes a miserable scratch. У яго вельмі кепскі почырк (не разборлівы).
♦
be/come up to scratch быць на нале́жным узро́ўні;
start from scratch пачына́ць з нуля́, пачына́ць на го́лым ме́сцы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
nazwisko
nazwisk|o
н. прозвішча;
~o panieńskie — дзявочае прозвішча;
czek na czyje ~o — чэк на чыё прозвішча;
człowiek o ~u ... — чалавек па прозвішчы...;
znać kogo (tylko) z ~a — ведаць каго (толькі) па прозвішчы;
zdobyć sobie ~o — зрабіць сабе імя; стаць вядомым
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
кале́на, -а, н.
1. (мн. кале́ні, -яў і -ле́нь). Сустаў, які злучае бядровую і галёначную косці; месца згібу нагі.
Сагнуць нагу ў калене.
2. (толькі мн., кале́ні, -яў і -ле́нь). Нага ад каленнага сустава да таза.
Узяць дзіця на калені.
3. (мн. кале́ны, -ле́н). Асобнае звяно, адрэзак у складзе чаго-н., які з’яўляецца злучэннем такіх жа адрэзкаў.
К. бамбука.
К. жалезнай трубы.
4. (мн. кале́ны, -ле́н). Частка чаго-н. непрамога, сагнутага ад аднаго павароту да другога.
К. дарогі.
К. ракі.
5. (мн. кале́ны, -ле́н). У музычным творы: асобная частка, закончаны матыў.
Салавей заспяваў на сем кален.
6. (мн. кале́ны, -ле́н), перан. У танцы: асобны прыём, фігура з эфектам.
Кадрыля на шаснаццаць кален.
7. (мн. кале́ны, -ле́н). Пакаленне ў радаслоўнай.
◊
Мора па калена каму — нічога не страшна, нічога не цяжка.
|| памянш. кале́нца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 3 і 5 знач.).
|| прым. кале́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
К. сустаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)