Наўзрок ’на выгляд, на вока’ (Нас., Др.). Да узіра́цца ’глядзець’, узро́к ’зрок, бачанне’, параўн. рус. навзгляд ’на вока, прыблізна’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Не́йкі, не́кі ’якісьці, незнаёмы; абы-які; які-небудзь’ (ТС, Сл. ПЗБ, Грыг., Мал., Бяльк.), ’якісьці’ (Нас.). З не + які.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Не́пладзь ’бясплодная жывёліна’: кобыла неплодзь (Нас.). Згодна з Карскім (2–3, 41), рэдкі архаізм, дзе захавалася аснова на ‑ǐ‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нясла́ва ’ганьба, абясслаўленне’ (Нас.; мін., Шн. 2), ніслава ’тс’ (Федар.), укр. неслава, польск. niesława ’тс’. Арэальны наватвор, гл. слава.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нікбіць ’губіць, нішчыць; ужываць на зло’ (Нас.). Няясна; зыходным здаецца назоўнік ⁺нікба ’знішчэнне, згуба’ ад нікнуць ’знікаць, гінуць’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Падлыга́ла ’які дапамагае ілгаць’ (Нас.), падлыжнікпадлізлівы, угодлівы чалавек’ (Чачот). Рус. падлыгала ’ілгун’. Да *падлыгаць < лыгаць. Гл. лыга©.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паза́ддзе ’адыходы, астаткі пры малацьбе або веянні’ (ТСБМ, Нас., Бяльк.), поза́дзье ’тс’ (ТС). Укр. поза́дь ’тс’. Да зад (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Памога ’дапамога’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., ТС). Рус. помо́га, укр. помо́га ’тс’. Аддзеяслоўны дэрыват з суф. ‑а ад памагаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перакабе́нчыцца ’перамучыцца, доўга пакутуючы’, ’адпакутваць ад хваробы’ (Нас.). Да пера- і каве́нчыцца, каве́ндзіцца, кавэ́нчыцца (гл.) з менай в > б.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пла́жам ’плазам’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., Яруш.). З пла́зам, у якім ‑з‑ > ‑ж‑ — пад уплывам лежма, лёжма < ляжа́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)