1.Рухацца, варушыцца. Ледзь-ледзь краталася толькі бляшанае лісце асін.Броўка.На левай вудзе кратаўся паплавок.Ваданосаў.
2.перан. Абуджацца, узнікаць (пра пачуцці, думкі і пад.). [Стараста] быў узбуджаны і ўсхваляваны, але гэта ўсё не дасягала глыбіні душы, і недзе ў схаваным кутку краталася радасць.Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
матля́цца, ‑яецца; незак.
Разм.
1. Тое, што і матацца 1 (у 1 знач.). Прасторны і даволі памяты гарнітур вісеў на .. [Лукашыку], бы на калу, рукі матляліся, як чужыя.Дамашэвіч.
2. Часта рухацца з боку ў бок; хістацца. Стаяла позняя восень. Дзе-нідзе на дрэвах бездапаможна матлялася ад ветру пабурэлае лісце.Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1.што. Рабіць аснову тканіны. Снаваць пражу.//без дап.Рухацца ўзад і ўперад, робячы аснову, ткучы палатно.
2.перан.; што. Складаць, ствараць. Так і хочацца заўсёды Песню вечную снаваць.Купала.[Віктар і Карызна], працятыя дзелавым клопатам, пачалі снаваць планы бліжэйшай работы.Зарэцкі.
3.Рухацца ў розных кірунках, туды і сюды. Цалюткі дзень снуюць тут людзі — старыя і малыя, хто за Нёман, хто з-за Нёмана.Колас.Студэнты, нібы мурашкі, снавалі сюды-туды.Васілевіч.Па блакітных дарогах роднай зямлі снавалі караваны суднаў.Данілевіч.// Пра думкі, успаміны і пад. У галаве снавалі думкі: а дзе ж падполле?Няхай.
4.перан.; што. Закладваць аснову, ствараць што‑н. А пад страхою ластаўкі Вёсачку гнёздаў снуюць.Камейша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kołować
незак.
1. калясіць; рухацца кругамі;
2.разм. хадзіць кругом ды навокал; гаварыць намёкамі;
3.разм. падманваць, ашукваць, круціць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
budge
[bʌdʒ]1.
v.i.
ру́хацца, крана́цца зь ме́сца, зварухну́цца
He did not budge — Ён і не зварухну́ўся
2.
v.t.
зру́шваць, скрана́ць зь ме́сца (не́шта ця́жкае)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Прычабе́ніцца (прычэбеніцца) ’прычапіцца, прыстаць’ (ТС). Фармальна каранёвая частка суадносіцца з чэбень ’каркас галаўнога ўбору’, вытворнага ад набіць ’сціскаць’ (ТС). Сумнеўная сувязь з рус.арханг.чабанить, чебанить ’прыставаць да берага’, алан. ’хутка рухацца, бегчы’, якія Трубачоў у Фасмера (4, 308) параўноўвае з рус.табанить (гл. табаніць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памча́цца, ‑мчуся, ‑мчышся, ‑мчыцца; зак.
Пачаць рухацца з вялікай хуткасцю; панесціся 1. Напалову пусты аўтобус развярнуўся і хутка памчаўся па вуліцы.Грахоўскі.Двое коннікаў тут жа памчаліся ў другі канец вёскі.Пальчэўскі.Саша падхапіў веласіпед і памчаўся.Новікаў.// Хутка пабегчы, накіравацца куды‑н. Якаў на хаду схапіў бушлат і памчаўся ў гараж.Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паганя́ць1, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго.
Прымушаць ісці, рухацца хутчэй, панукаючы або сцябаючы чым‑н. Рыгор узлез на воз і падаў Сёмку знак паганяць каня.Гартны.
паганя́ць2, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
1. Ганяць некаторы час. Паганяць галубоў. Паганяць па матэматыцы.
2.Разм. Акучваць, абганяць некаторы час. Паганяць бульбу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амфі́бія, ‑і, ж.
1. Земнаводная жывёліна (лягушкі, трытоны і інш.), лічынкі якой дыхаюць жабрамі, а дарослыя асобіны — лёгкімі.
2. Расліна, якая жыве ў вадзе, але можа жыць і на сушы.
3. Самалёт, які можа ўзлятаць і садзіцца на ваду і на сушу; аўтамабіль, танк, якія могуць рухацца на вадзе і на сушы.
[Грэч. amphibios — земнаводны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сно́ўдацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Хадзіць, рухацца туды і сюды (часцей без мэты); бадзяцца (звычайна без справы). Каля буданоў сюды-туды сноўдаюцца людскія постаці.Кулакоўскі.Вучоба не лезла ў галаву, пісаць таксама не хацелася,.. [Кастусь] сноўдаўся з кута ў кут, не знаходзячы месца.С. Александровіч.Цяпер.. [дзеці] сноўдаюцца па двары — шукаюць сабе занятак.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)