Ветрабой (паэт.) ’сухое галлё, ламачча, збітае з дрэў ветрам’; ’вецер, які збівае галлё з дрэў’ (КТС). Укр.вітробі́й, рус.ветробо́й ’буралом (дрэвы); апады (плады)’, паўн.-рус. ’палеглая ад ветру збажына’, амур. ’месца, на якім адміраюць цеплалюбівыя расліны пад уплывам моцных, халодных паўночна-заходніх вятроў’. Да ве́цер і бой (гл.) < біць ’праяўляцца з вялізнай сілай, бушаваць, лютаваць (пра вецер, мароз)’; параўн. рус.бить ’тс’, укр.бити ’веяць, несці (аб ветры, мяцеліцы’, бел.драг.побэ́тэ (пра мароз) ’абмарозіць расліны, квітнеючы сад такім чынам, што лісце, кветкі і плады ападаюць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарара́х — выклічнік для абазначэння моцнага, раскацістага гуку, суадносны з адпаведнымі дзеясловамі (ТСБМ, ЭШ), ’выгук, які азначае бой у барабан або ў што-небудзь падобнае’ (Нас.), сюды ж тарара́хаць ’грукатаць, грымець, стукаць’ (ТСБМ), ’тарахцець’ (Касп.), тарара́хнуцца ’з сілай стукнуцца, з шумам упасці’ (ТСБМ), тарара́хнуць ’загрукацець, загрымець; моцна стукнуцца; моцна ўдарыць; выстраліць’, тарара́хтаць ’тарахцець’ (там жа), тарара́ха ’балбатуха’ (Ян.). Укр.тарара́х, рус.тарара́х. Гукапераймальныя ўтварэнні (Фасмер, 4, 23; ЕСУМ, 5, 521). Карскі (1, 254) у дзеясловах бачыў падваенне склада ў зыходных тара́хаць, тра́хаць, што да выклічніка тарах, трак, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́баI
1.(женщина вообще) прост. ба́ба, -бы ж.;
мужчи́ны ко́сят, а ба́бы гребу́т мужчы́ны ко́сяць, а ба́бы грабу́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нявы́гадна,
1.Прысл.да нявыгадны.
2.безас.узнач.вык. Не прыносіць прыбытку, выгады, карысці. Гэтыя гандляры клапоцяцца перш за ўсё аб тым, выгадна ім або нявыгадна браць нейкую старую паношаную рэч.Прокша.Завязваць бой нават з невялікай групай пасля такога рэйду нам было нявыгадна: мала патронаў, людзі і коні падалі ад стомленасці.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ура́нні, прысл.
Абл. Раніцай. Амаль ніхто не спаў, бо ўсе ведалі, што ўранні пачнецца бой за Мінск.Мележ.Восень. Уранні дзеткам не так смачна і доўга спіцца, як увесну і ўлетку.Гарэцкі.Стала холадна, усё цела працялі дрыжыкі: і не так ад таго, што вада ўранні халодная, як ад трывогі — што там, за ракой?Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Glóckenschlag
m -(e)s, -schläge
1) удар звана́
2) бой гадзі́нніка
er kommt mit dem ~ — ён прыхо́дзіць хвілі́на ў хвілі́ну
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ру́шыць, -шу, -шыш, -шыць; зак. і незак.
1.зак. Пачаць рух; накіравацца куды-н.
Трактар рушыў з месца.
Атрад рушыў да лесу.
Калгас за апошнія гады значна рушыў наперад (перан.: атрымаў далейшае развіццё).
4.незак. (звычайна з адмоўем), каго-чаго. Чапаць, закранаць (разм.).
Гэтага чалавека не рушце, ён тут ні пры чым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
накда́ўн
(англ. knock-down, ад knock = удараць + down = уніз)
стан баксёра, калі ён, збіты ўдарам праціўніка, можа на працягу 10 секунд падняцца на ногі і працягваць бой (параўн.накаўт).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
encounter
[ɪnˈkaʊntər]1.
v.t.
1) нечака́на сустрака́ць
2) сустрака́цца (зь ця́жкасьцямі, апазы́цыяй)
3) змага́цца; бі́цца, сутыка́цца (з супраці́ўнікам, во́рагам)
2.
n.
1) сустрэ́ча, нечака́ная сустрэ́ча
2) бітва́f., бой -ю m., суты́чка f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
драгу́н
(ст.-польск. dragun, ад фр. dragon)
кавалерыст у большасці еўрапейскіх армій 17—19 ст., у т. л. і ў складзе войска Вялікага княства Літоўскага (17—18 ст.), здольны весці бой і ў пешым страі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)