бой, бо́ю, мн. баі́, баёў, м.
1. гл. біць.
2. Узброенае сутыкненне, бітва.
Наступальны б.
3. Барацьба, спартыўнае спаборніцтва.
Кулачны б.
4. перан. Змаганне з тым, што перашкаджае ў жыцці і працы.
Б. з недахопамі.
5. зб. Біты посуд, шкло і пад.
Цагляны б.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бой (род. бо́ю) м.
I в разн. знач. бой;
абаро́нчы б. — оборони́тельный бой;
наступа́льны б. — наступа́тельный бой;
сустрэ́чны б. — встре́чный бой;
даць б. — дать бой;
прыня́ць б. — приня́ть бой;
узя́ць без бо́ю — взять без бо́я;
б. гадзі́нніка — бой часо́в;
у стрэ́льбы пра́вільны б. — у ружья́ пра́вильный бой;
б. бараба́на — бой бараба́на;
◊ бой-ба́ба — бой-ба́ба;
бо́ем спра́вы не нала́дзіш — посл. бо́ем де́ла не испра́вишь
II (битое стекло, посуда и т.п.) бой
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
бойI м.
1. бой, род. бо́ю м.;
оборони́тельный бой абаро́нчы бой;
наступа́тельный бой наступа́льны бой;
кла́ссовые бои́ кла́савыя баі́;
ввести́ в бой уве́сці ў бой;
дать бой даць бой;
приня́ть бой прыня́ць бой;
взять без бо́я узя́ць без бо́ю;
2. (сигнал ударами) бой, род. бо́ю м.;
бой часо́в бой гадзі́нніка;
бой бараба́на бой бараба́на;
3. (убой скота на мясо) забо́й, -бо́ю м., рэза́нне, -ння ср., зарэ́з, -зу м.; (свиней) кало́нне, -ння ср.;
◊
взять с бо́ю узя́ць з бо́ю;
бить сме́ртным бо́ем біць смяро́тным бо́ем.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
бойII (битое стекло, посуда и т. д.) бой, род. бо́ю м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
бо́й, бо́ю, М у баі́; мн. баі́, баёў; м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. біцца (у 1 знач.); бітва, змаганне. Наступальны бой. Сустрэчны бой. Рукапашны бой. Поле бою. Разведка боем. Весці бой. Прыняць бой. □ Не паспеў Шутаў дапытаць палонных, як на паўднёвым баку [вёскі] узгарэўся бой. Мележ. У небе натужліва вылі і звінелі маторы, трашчалі кулямёты: недзе за хмарамі і дымам ішоў паветраны бой. Шамякін. Натапырыўшы пер’е.. [вераб’іха] падрыхтавалася да бою. Шуцько.
2. Барацьба, спаборніцтва. Кулачны бой. Бой быкоў. // перан. Барацьба з чым‑н., што перашкаджае ў жыцці, у працы. Тут моладзь з багнай бой вядзе. Смагаровіч.
3. Разм. Дзеянне паводле дзеясл. біць (у 7, 9 знач.). Стрэльба дакладнага бою. Барабанны бой. Бой курантаў.
4. зб. Разбітая, расколатая на кавалкі шкляная, гліняная і інш. пасуда, разбітыя прадметы.
•••
Бой-баба гл. баба.
Браць (узяць) з бою (боем) гл. браць.
Даць (даваць) бой гл. даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бой м
1. вайск (бітва) Gefécht n -(e)s, -е, Kampf m -(e)s, Kämpfe; Schlacht f -, -en;
паве́траны бой Lúftkampf m;
рукапа́шны бой Náhkampf m;
сустрэ́чны бой Begégnungsgefecht n;
даць бой éine Schlacht líefern;
вы́прабаваны ў бая́х kámpferprobt;
з бая́мі únter Kämpfen;
без бо́ю kámpflos;
2. (спаборніцтва):
бой быко́ў Stíerkampf m;
3. зборн (асколкі) Schérben pl, Bruch m -(e)s, Brüche;
4. (сігналы ўдарамі):
бараба́нны бой Trómmelschlag m -(e)s;
бой гадзі́нніка Schlag der Uhr;
гадзі́ннік з бо́ем Uhr mit Schlágwerk
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бой
Том: 2, старонка: 119.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
бой
(англ. boy)
хлапчук-слуга ў англамоўных краінах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Бой у розных значэннях ’бітва і г. д.’ Рус. бой, укр. бій, польск. bój, чэш. boj, балг. бой, серб.-харв. бо̑ј і г. д. Прасл. bojь. Аблаутная форма да прасл. дзеяслова *biti ’біць’ (гл.; там і літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бой, бітва; баталія, сеча (уст.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)