Гайда́к ’від танца’ (Мат. Гом., 3; Шн.). Відавочна, кантамінацыя слова гайду́к ’від танца’ (гл.) і гайда́ць. Не выключаецца, што пэўны ўплыў магло таксама мець і слова га́йда! (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Атрупяне́ць ’вельмі спалохацца, страціць самавалоданне’ (Янк. Мат.). Утворана паводле мадэлі о‑‑(ян)ець ці непасрэдна ад назоўніка труп, ці ад прыметніка трупяны ’такі, як труп’. Параўн. адубець, апруцянець.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Валацня́ ’прыстасаванне з зубцоў; для сцягвання коп’ (Мат. Гом.); ’стог’ (Касп.); ’невялікая капа сена’ (Бяльк.), валацэнька ’капа сена’ (Касп.), валацня, валацэнька ’тс’ (Інстр. III). Да валачыць. Фанетыка няясная.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перапялі́ца (перапелі́ца) ’агульная назва птушак’ (Інстр. 2), перапялі́ца ’перапёлка’ (рэч., Нар. Гом.), пэрэпэліца ’тс’ (Дразд.; Бес.; Мат. Гом.). Да перапёлка (гл.). Формы з суф. ‑іца ўяўляюцца больш архаічнымі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыла́вак ’падстаўка’ (Мат. Гом.), прыла́вок ’выступ каля печы’ (ТС). Да ла́ва1 (гл.) з развіццём семантыкі, якое працягвае прасл. *lava (ЭССЯ, 14, 52–55; ЕСУМ, 3, 175–176).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыстака́ніцца ’прыжыцца; прывыкнуць, прызвычаіцца’; ’прыладзіцца’; ’далучыцца, прысуседзіцца’ (рагач., Мат. Гом.; в.-дзв., шуміл., круп., Сл. ПЗБ). Да стакана́, стакані́цца (гл.) з пашырэннем семантыкі пад уплывам рус. стака́н (гарэлкі).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пустагро́м (пустогром) ’балбатун’ (свянц., Мат.). Да пусты (гл.) у значэнні ’бескарысны, непатрэбны’ і грыміць, гром (гл.), зыходным мог быць выраз *пусты гром, г. зн. ’без наступстваў, без дажджу’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ранда́к ’саматканая суконная ў клетачкі спадніца’ (пух., Мат. дыял. канф.). Значэнне слова адназначна сведчыць пра зыходнае андарак (гл.), трансфармаванае ў выніку дээтымалагізацыі, магчыма, пад уплывам рабак2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ручы́цца ’весціся; добра гадавацца, пладзіцца’; (звычайна з адмоўем) ’удавацца, шанцаваць; надарацца’ (ТСБМ), ручы́ць ’ідзе ў руку, шанцуе (у жывёлагадоўлі)’ (маладз., Янк. Мат.). Да рука (гл.), параўн. папярэдняе слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рэ́га ’рыбалоўная прылада (аснова з дрэва з нацягнутай сеткай)’ (Мат. Гом.). Магчыма, звязана з літ. назвай палазоў rãgai. Параўн. семантыку назваў рыбалоўных прылад полаз (гл. полаз2), сані.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)