по́йла, ‑а, н.
Піццё для жывёлы, звычайна з мукой, вотруб’ем і пад. Андрэй прынёс з хаты цёплае пойла, забеленае мукой. Чарнышэвіч. // Разм. Пра напітак, непрыемны на смак. [Хальс:] Што ж, калі няма віна, прыдзецца паспрабаваць гэтае пойла. Мележ. [Кушнер:] — Ехалі назад, — заехалі ў чайную ў Вярбовічах. І, канешне, выпілі. Ды што пілі! Піва і нейкае пладовае віно .. Пойла. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́льніца ’звальненне ад прыгоннага права’ (Гарэц., Др.-Падб.); ’месца, дзе робіцца продаж вольнага (не на водкуп) віна’ (Нас., Яшк.). Рус. во́льница ’тс’, польск. wolnica ’свабодны продаж купцамі, якія не належалі да гандлёвага цэха гэтага горада’; ’вольны збор дрэва’, ’вольны ўваход у лес’. У бел. мове, магчыма, як самастойнае ўтварэнне ад вольны, так і запазычанне з рус.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вінава́ць ’абвінавачваць, лічыць кагосьці вінаватым’ (Нас., Юрч. Сін.), вінува́ць (Юрч. Фраз. 2). Укр. винува́ти ’абвінавачваць, вініць’, рус. амур. ви́новать ’тс’, ст.-рус. виновати ’быць прычынай чаго-небудзь’, польск. уст. winować ’вініць’, ст.-польск. winować ’абвінавачваць, прыпісваць віну’, в.-луж. winować ’абвінавачваць; лічыць даўжніком’, чэш. vinovať ’вініць’. Паўночнаслав. утварэнне ад віна́ 1 (гл.) < прасл. vina і суф. ‑ovati (> ‑ава́ць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ка́ва (БРС, ТСБМ, Гарэц., КТС, Сцяц. Нар., Шат., Яруш.). Як і ўкр. кава, бел. слова з польск. kawa; Слаўскі, 2, 105. У польск. мове kaffa, kafa адзначаны ў другой палавіне XVII ст. З араб. kahwa ’кава’ і ’гатунак лёгкага віна’. Араб. адназвы краіны Kaffa, дзе расце кававае дрэва. Крыніца запазычання для польск. kawa — тур. kahve. Гл. кофе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
lampka
ж.
1. лямпачка;
lampka nocna — начнік;
lampka kontrolna — кантрольная лямпачка;
2. стопка, чарка;
lampka wina — чарка віна
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
bad1 [bæd] n. the bad 1. благі́я лю́дзі
2. благо́е
♦
my bad AmE, infml мая́ віна́;
be to the bad BrE атрыма́ць ме́ншую су́му (гро́шай), чым ране́й;
go to the bad пача́ць паво́дзіць сябе́ амара́льна
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вина́ в разн. знач. віна́, -ны́ ж.;
призна́ть свою́ вину́ прызна́ць сваю́ віну́;
загла́дить вину́ загла́дзіць віну́;
поста́вить в вину́ паста́віць у віну́, абвінава́ціць;
по чье́й-л. вине́ па чыёй-не́будзь віне́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
алкагаліза́цыя
(ад ар. alkuhl = далікатны парашок)
1) дабаўленне спірту да вінаграднага віна, каб павялічыць яго моцнасць;
2) увядзенне спірту ў тканкі арганізма для суцішэння болю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кактэ́йль
(англ. coctail = літар. пеўнеў хвост)
1) напітак з сумесі розных спіртных вырабаў (віна, лікёру, каньяку) з цукрам і вострымі прыправамі;
2) безалкагольны напітак з сумесі малака, фруктовага соку, марожанага.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Мане́рка ’паходная металічная пляшка з накрыўкай, або біклажка’, ’круглая бляшанка’ (ТСБМ, Яруш., Касп.; шальч., Сл. ПЗБ), ’высокая банка з носікам’ (Ян.), ’гарнушак, рандэляк’ (Сцяшк.), ’бляшаная пасудзіна, у якую наліваюць газу, дзёгаць, алей’ (парыц., Янк. Мат.). З польск. manierka (або з рус. мане́рка) ’паходная біклажка ці пляшка для віна, гарэлкі’, якія з ням. Manöverflasche (Manöver ’манеўры’ + Flasche ’бутэлька’) (Варш. сл., 2, 873).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)