старадаўняя халодная зброя ў выглядзе насаджанай на драўлянае дрэўка сякеры з лязом у форме паўмесяца. Вядомы ў краінах стараж. Усходу, у 15 — пач. 18 ст. па ўсёй Еўропе. Пашыраны ў Рус. дзяржаве ў 16—17 ст., выкарыстоўваўся пешымі воінамі, пераважна стральцамі. На Беларусі ў 16 — пач. 18 ст. масавая зброя гараджан і сялян-паўстанцаў, гар. начной варты і брамнікаў. У час археал. раскопак знойдзены бердыш 12, 14—17 ст. у Віцебску, Брэсце, Гродне, Мінску, Мядзеле і інш.Бел. збройнікі выраблялі бердышы простыя і «набіўныя срэбрам з абухамі». Блізкім да бердыша відам зброі была алебарда.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Áblösung
f -, -en
1) аддзяле́нне, адсло́йванне; адвя́званне
2) пла́та, вы́куп
3) зме́на (варты і г.д.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Няўлю́дны, неулидны ’нелюдзімы’ (Ян.), няўлюадзе (неў‑ людзьдзя, невлюддзе) ’нелюдзь, нікчэмнасць’ (Юрч. НВС, Нас., Бяльк.), неўледдзе ’нелюдзім’ (Сл. ПЗБ), мае паралелі ў іншых славянскіх мовах: чэш.nevlldny ’няветлы’, славен.nevljuden ’тс’, серб.-харв.пеў лудай ’тс’. Да улюдны ’прыстойны, варты’ (ТС), улюддзе (влюддзе) ’чалавек, чалавечына’ (Нас.) і пад., усё да люд (гл.); славянскія паралелі маюць, відаць, самастойнае паходжанне, параўн. серб.-харв.улудан ’ветлівы’, ульудити се ’стаць ветлівым, набыць прыстойнасць’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заіка́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Мець недахоп у вымаўленні — заіканне. [Леўка Здрок], быццам той заіка, які стараецца не заікацца, казаў нараспеў: — Хлеб ды соль вам, госцейкі.Сабаленка.// Гаварыць запінаючыся, з цяжкасцю падбіраючы словы. — Цёця Таня, ... я ... я, — ад хвалявання .. [Ленка] заікалася і чырванела.Шамякін.Пан ад здзіўлення аж стаў заікацца: — Б-бачу, што м-майстар ты в-варты п-палаца!Дубоўка.
2.Незак.да заікнуцца (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перайма́нне, ‑я, н.
1.Дзеяннепаводледзеясл. пераймаць — пераняць (у 1, 2 і 4 знач.).
2.Дзеяннепаводледзеясл. пераймаць — пераняць (у 3 знач.); наследаванне, імітацыя. Вопыт варты пераймання. Перайманне чужых звычак. □ Салдат абазваўся голасам нейкай птушкі. Хоць гэта было і не вельмі ўдалае перайманне птушкі, але больш ад яго і не патрабавалася.Чорны.Вельмі ж здацен быў Цімох па часці пераймання або перадражнівання каго.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
polecat
[ˈpoʊlkæt]
n., pl. -cats or (coll.) -cat
1) тхор тхара́m.; шашо́к -ка́m.
2) informal ні́зкі, ва́рты пага́рды чалаве́к, нікчэ́мнік -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
woeful
[ˈwoʊfəl]
adj.
1) гаро́тны; су́мны, журбо́тны
a woeful expression — гаро́тны, су́мны вы́раз
2) жа́ласны, ва́рты жа́лю
a woeful sight — жа́ласнае відо́вішча
3) зага́нны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
мизи́нец ме́зенец, -нца м.; ме́зены па́лец;
не сто́ит мизи́нцаперен. не ва́рты ме́зенца (ме́зенага па́льца);
с мизи́нец, на мизи́нец з ме́зенец (з ме́зены па́лец), на ме́зенец (на ме́зены па́лец);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
wert
a
1) дарагі́; мі́лы
2) ва́рты
das ist nicht der Mühe ~ — гэ́та не ва́рта намага́нняў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Púlver
[-fər-]і[-vər-]
n -s, -
1) парашо́к
2) по́рах
kéinen Schuss ~ wert sein — ні гро́ша не ва́рты
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)