Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
ва́рты, -ая, -ае.
Які заслугоўвае чаго-н. або мае каштоўнасць.
В. ўвагі.
В. пахвалы.
Вопыт, в. пераймання.
◊
Адзін другога варты (разм.) — пра людзей, якія ў аднолькавай ступені маюць адмоўныя якасці, рысы.
Гроша ломанага не варты (разм.) — не мае ніякай вартасці, ніякага значэння.
Не варты выедзенага яйца (разм.) — пра што-н. вельмі дробязнае, нікчэмнае.
Нікуды не варты (разм.) — вельмі дрэнны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва́рты досто́йный; сто́ящий, заслу́живающий;
во́пыт, в. перайма́ння — о́пыт, досто́йный подража́ния;
не в. спачува́ння — не сто́ящий сожале́ния;
◊ адзі́н аднаго́ в. — два сапога́ па́ра; друг дру́га сто́ят;
ні гро́ша не в. — гроша́ ме́дного (ло́маного) не сто́ит;
до́брага сло́ва не в. — до́брого сло́ва не сто́ит;
падно́ска не в. — в подмётки не годи́тся;
на саба́ку не варт — ни к чёрту не годи́тся;
ні к чо́рту не в. — ни к чёрту не годи́тся;
не в. вы́едзенага яйца́ — погов. не сто́ит вы́еденного яйца́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ва́рты, ‑ая, ‑ае; варт, ‑а.
1. Які заслугоўвае чаго‑н. Варты ўвагі, жалю. □ [Ветэрынар] гляне Дэрашу ў зубы і адразу ўбачыць, чаго конь варты.Якімовіч.А сёння сталі хлеб дзяліць, прыпомнілі, чаго хто варты.Дудар.// Які адпавядае каму‑, чаму‑н. Партсход прызнаў Паўла Дэшку вартым высокай годнасці камуніста.Дуброўскі.Паэма «Курган» займае вартае месца не толькі сярод твораў Я. Купалы, але і ва ўсёй беларускай літаратуры.Шкраба.// Каштоўны, дарагі. З дзедавых слоў выходзіла, што цяпер ні звера вартага не засталося ў лесе, ні рыбы ў балоце.Мележ.
2.узнач.наз.ва́ртае, ‑ага, н. Тое, што мае значную вартасць; добрае. [Васіль Пятровіч:] — Загінулі ўсе [будынкі вуліцы], і невядома, калі давядзецца працаваць над чым-небудзь вартым...Карпаў.
•••
Адзін другога вартыгл. адзін.
Гроша ломанага не варты — не мае ніякай вартасці, каштоўнасці, ніякага значэння.
Куды (чаго) гэта варта? — ужываецца пры адмоўнай эмацыянальнай ацэнцы чаго‑н.
Не варты выедзенага яйца — пра што‑н. вельмі дробязнае, нікчэмнае.
Нікуды (нічога) не варты — вельмі дрэнны.
Чаго варты! — ужываецца пры высокай эмацыянальнай ацэнцы чыіх‑н. якасцей.
Шкурка вырабу не вартагл. шкурка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)