Verbum

анлайнавы слоўнік

шанава́цца, ‑нуюся, ‑нуешся, ‑нуецца; незак.

1. Быць асцярожным, берагчыся. [Матка:] — А ўсё ж, дачушка, ой як трэба шанавацца! Асабліва цяпер, калі такая распуста па людзях пайшла. Колас. // Разм. Весці сябе прыстойна ў прысутнасці каго‑н. — Чаго ты прыстаеш? — умяшалася Надзя. — Хоць бы чужога чалавека шанаваўся. Мыслівец.

2. Зал. да шанаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шляхе́цкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шляхецтва, шляхты, належыць ёй. Шляхецкі род. Шляхецкае саслоўе. □ Надышоў час, калі ён, скончыўшы ветэрынарны інстытут, вярнуўся ў свой фальварак. Тады з’ехалася ўся радня, якая толькі была ў шляхецкай акрузе, і вырашыла, што Казімір павінен жаніцца. Пестрак. // Уласцівы шляхце, шляхецтву. Шляхецкі гонар.

[Польск. szlachecki.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

юры́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Спецыяліст у галіне юрыспрудэнцыі; практычны дзеяч у галіне права. Членамі камітэта былі, галоўным чынам, юрысты, якія добра разбіраліся ва ўсіх тонкасцях сваёй навукі. Лынькоў. [Бабка:] — Закон і права за мной. Так і казаў юрыст мне, калі я неяк ездзіла да яго ў горад. Вышынскі.

[Ням. Jurist ад лац. jus, juris — права.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рак^I зоол. рак, род. ра́ка м.;

◊

показа́ть, где ра́ки зиму́ют навучы́ць, дзе ўюны́ (ра́кі) зіму́юць; даць пе́рцу з імбе́рцам;

когда́ рак сви́стнет прост. калі́ рак сві́сне; як на дало́ні валасы́ парасту́ць;

сиде́ть как рак на мели́ сядзе́ць як рак на ме́лі;

кра́сный как рак чырво́ны як рак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

как^II союз;

1. сравнит. ст. як; (при словах, служащих сравнением — ещё) ні́бы, бы́ццам; (нежели — ещё) як, чым;

бе́лый, как снег бе́лы, як (ні́бы, бы́ццам) снег;

жгло, как огнём палі́ла, як (ні́бы, бы́ццам) агнём;

широ́кий, как мо́ре шыро́кі, як (ні́бы, бы́ццам) мо́ра;

поёт, как солове́й спява́е, як (ні́бы, бы́ццам) салаве́й;

случи́лось э́то не по́зже, как (чем) позавчера́ гэ́та зда́рылася не пазне́й, як (чым) пазаўчо́ра;

2. (временной) як; (в предложениях с оттенком непосредственного следования одного действия за другим — ещё) калі́;

как уви́дишь его́, расскажи́ обо всём як (калі́) уба́чыш яго́, раскажы́ аб усі́м;

прошёл год, как мы ви́делись прайшо́ў год, як мы ба́чыліся;

3. (условный) як, калі;

к кому́ же мне обрати́ться, как не к вам да каго́ ж мне звярну́цца, як (калі́) не да вас;

4. (при вводн. сл. и выражениях) як;

как ви́дно, ты собра́лся в путь як віда́ць, ты сабра́ўся ў даро́гу;

как бы, как бу́дто як бы, як бы́ццам;

как бы не… як бы не…;

как бы там ни́ было як бы там ні было́;

как…, так и як…, так і;

как то́лько як то́лькі, ледзь то́лькі;

ме́жду тем как між тым як;

как ви́дите вводн. сл. як ба́чыце;

как ви́дно вводн. сл. як віда́ць;

как наприме́р вводн. сл. як напры́клад;

как наро́чно вводн. сл. як на то́е, як наўмы́сна, як назнаро́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Жэ́ґліць ’паліць’ (шчуч., З нар. сл., 42). В.-луж. žehlic ’прасаваць’, ’мігцець’, žehlić so ’тлець’, чэш. žehliti ’прасаваць’, разм. ’скардзіцца’, славац. zehliť ’прасаваць’. Улічваючы выбухны характар ґ і геаграфію, відаць, з польск., дзе зафіксавана żeglić ’слаба паліцца, тлець’. Паходжанне слова звязана з жэгаць, жыгаць, жгаць (гл.), прычым, калі дапускаць рэдуплікацыю, магчыма гаварыць і аб варыянтнасці l‑r (параўн. серб.-харв. жа̏грити ’паліць’, рус. дыял. жа́грить ’моцна паліць печ’), падобнай да вар’іравання жураць — жуляць (гл.).