определя́ться

1. (выясняться) акрэ́слівацца, высвятля́цца;

2. (выяснять своё местонахождение) вызнача́ць (высвятля́ць) сваё месцазнахо́джанне;

лётчики определя́ются при по́мощи прибо́ров лётчыкі вызнача́юць (высвятля́юць) сваё месцазнахо́джанне з дапамо́гай прыбо́раў;

3. (поступать куда-л.) уст., прост. паступа́ць;

определя́ться на рабо́ту паступа́ць на рабо́ту; см. определи́ться;

4. страд. вызнача́цца, устана́ўлівацца; акрэ́слівацца; выяўля́цца; азнача́цца; прызнача́цца; абумо́ўлівацца; пастанаўля́цца; прысу́джвацца; ула́джвацца; аддава́цца; см. определя́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абсалю́тны

(лац. absolutus)

1) безадносны, узяты без параўнання з чым-н. (напр. а. прырост насельніцтва);

2) неабмежаваны, поўны;

а-ая большасць — амаль усе;

а-ая велічыня — лік, узяты без знака плюс або мінус;

а-ая ісціна — вычарпальнае веданне аб’ектыўнай рэальнасці;

а. нуль — самая нізкая магчымая тэмпература (-273,16 °С);

а. слых — здольнасць дакладна вызначаць на слых любую ноту;

а. чэмпіён — спартсмен, які набраў найбольшую колькасць ачкоў у мнагабор’і.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

свядо́масць, ‑і, ж.

1. Працэс адлюстравання рэчаіснасці мозгам чалавека, што ўключае ўсе формы псіхічнай дзейнасці і абумоўлівае мэтанакіраваную дзейнасць чалавека. Першаснасць матэрыі, другаснасць свядомасці. □ Мышленне і свядомасць — прадукты чалавечага мозга. Энгельс. // Псіхалогія, палітычныя і філасофскія погляды, рэлігійныя перакананні людзей як прадстаўнікоў пэўных класаў грамадства. Грамадскае свядомасць. Сацыялістычная свядомасць. Формы рэлігійнай свядомасці. Перажыткі капіталізму ў свядомасці людзей. Класавая свядомасць.

2. Успрыманне і разуменне навакольнага, уласцівае чалавеку. У.. свядомасці [дзеда Лукаша] неяк цяжкавата ўкладваліся нечувана вялікія пераўтварэнні ў тых месцах, дзе спакон веку акрамя пяскоў і балот нічога не было. Кулакоўскі. Юзік адчуваў, што недзе на краі яго свядомасці туліцца нешта не зусім згоднае з яго такімі разважаннямі. Крапіва. А калі камбат пайшоў,.. [Наталля Максімаўна] падумала: «Выходзіць, што вайсковым урачом быць цяжэй, чым цывільным. Ці змагу я?» Але свядомасць падказвала ёй, што яна зможа. Дудо.

3. Здольнасць правільна разумець і ацэньваць з’явы жыцця, вызначаць свае адносіны да рэчаіснасці. Калгаснікі там [у калгасе «Маяк»] па свядомасці абганяюць свайго старшыню. Паслядовіч. // Тое, што і прытомнасць. Аксіння бязмоўная, ціхая. Свядомасць вярталася да яе. Вярцінскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

wytykać

незак.

1. высоўваць;

2. вызначаць (дарогу і да т.п.);

3. komu co паказваць каму на што; папракаць каго ў чым;

wytykać komu wady — паказваць каму на недахопы (хібы; заганы);

3. разм. уцякаць;

wytykać kogo/co palcem — паказваць на каго/што пальцам

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ве́тлы ’ветлівы, прыветлівы, ласкавы’ (БРС, КТС, Касп.), (у)вѣтлый (Нік., Оч., 1), ве́тла (Гарэц., Яруш., БРС, КТС, Касп.), ветласць ’уласцівасць ветлівага чалавека, прыветлівасць’ (Гарэц., КТС, БРС), вѣтлыс(т)ь (Нік., Оч., 1). Рус. пск., смал., калін., калуж., прэйл. ве́тлый ’прыветлівы, ласкавы, мілы; гаваркі’, смал. ’вясёлы’. Паўночна-ўсходнеславянскае ўтварэнне ад větъ і ‑lъ. У сучасных слав. мовах větъ не захавалася, ёсць шматлікія дэрываты: рус. ответ, привет, обет, совет, вече, завещать, чэш. závěť, dovětek, oběť, славен. obečati, серб.-харв. ве́ћати, ст.-слав. вѣтъ, ст.-рус. вѣтъ ’нарада, рада, дагавор’; ’павучанне, саромленне’, якое збліжаецца этымолагамі (Фасмер, 1, 305; Махэк, 687) са ст.-прус. waitiāmai ’гаворым’, waitiāt ’гаворыць’, літ. vaitenù ’мяркую’, vaiténti ’кіраваць, вызначаць, меркаваць’, авест. vaēϑ‑ ’вызначыць суровым следствам’, vaēϑa ’судовае заключэнне’. Адносна сувязі слова větiti і vějati ’дзьмуць’ гл. Тапароў, КСИС, 25, 1958, 86–87, які далучае да іх і слав. větii (< *vēt‑i) ’аратар’. Вайян (RÉS, 24, 1947, 152–155), паводле ст.-слав. отъвѣ (замест отъвѣшта), дапускае корань vě‑ (а не vět‑), які маецца ў дзеяслове вѣꙗти (семантыка яго развівалася наступным чынам: ’веяць’, г. зн. ’аддзяляць’ → ’вырашаць’ → ’судзіць’). У сувязі з і.-е. *vet‑: *ve‑ параўн. таксама тахар. A, тахар. B wätk ’раздзяляць, вырашаць, загадваць’ і we‑ ’гаварыць’; падобнае развіццё значэння назіраецца ў лац. cernere ’аддзяляць’; ’вырашаць’, грэч. κρίνειν ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

square​3 [skweə] v.

1. рабі́ць квадра́тным або́ прамавуго́льным;

squared paper папе́ра ў кле́тку

2. упарадко́ўваць, выро́ўніваць (рахунак, вынік і да т.п.);

square accounts with smb. разлі́чвацца з кім-н.

3. дастасо́ўваць; дастасо́ўвацца; узгадня́ць; пагадня́цца;

squa re one’s action by the law узгадня́ць свае́ дзе́янні з зако́нам

4. узво́дзіць у квадра́т; вызнача́ць пло́шчу;

square a circle вы́лічыць пло́шчу кру́га

square off [ˌskweərˈɒf] phr. v. разбіва́ць на квадра́ты

square up [ˌskweərˈʌp] phr. v. infml (with) разлічы́цца, расплаці́цца (з кім-н.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

station

[ˈsteɪʃən]

1.

n.

1) ме́сца n., пункт -у m.

First Aid station — перавя́зачны пункт

2) уча́стак -ка m.

police station — паліцэ́йскі ўча́стак, пастару́нак -ку m

3) ра́дыяста́нцыя f.; тэлеста́нцыя f

4) чыгу́начная ста́нцыя; вакза́л -у m.

5) грама́дзкае стано́вішча, стано́вішча ў грама́дзтве

2.

v.t.

1) вызнача́ць ме́сца

2) зьмяшча́ць, разьмяшча́ць

The soldiers were stationed in the barracks — Салда́ты былі́ расквартарава́ныя ў бара́ках

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

locate

[ˈloʊkeɪt]

1.

v.t.

1) памяшча́ць, зьмяшча́ць

He located his office in the center of town — Ён разьмясьці́ў сваё бюро́ ў цэ́нтры го́раду

2) выяўля́ць месцазнахо́джаньне

to locate Miensk on the map — знайсьці́ Менск на ка́рце

3) вызнача́ць

to locate a highway — вы́значыць тра́су для аўтастра́ды

2.

v.i.

сялі́цца; разьмяшча́цца; знахо́дзіцца; ляжа́ць

Viciebsk is located on the Dzvina — Віцебск стаі́ць на Дзьвіне́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

даведвацца, уведваць, праведваць, разведваць, выведваць, дазнавацца, вызнаваць, распазнаваць, разгадваць, высвятляць, выясняць, даследаваць, вызначаць; дачувацца, прачуваць,' даходзіць (разм.); шукаць, дашуквацца, дакопвацца, знаходзіць, нюхаць, вынюхваць, разнюхваць, віжаваць, вывіжоўваць, разблытваць, раскусваць (перан.) □ даходзіць праўды, даходзіць яснасці, абмацваць грунт

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

ме́раць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; заг. мерайце і мерце; незак., каго-што.

1. Вызначаць велічыню, колькасць чаго‑н. пры дапамозе якой‑н. меры. Мераць даўжыню метрам. Мераць тэмпературу. □ Мужыкі хадзілі з хмурымі тварамі і мералі шырокімі крокамі поле. Колас. Кожны год на імяніны панны Ядвігі мералі яе рост. На памятку прыбівалі медзяныя дошчачкі. Бядуля. // перан. Супастаўляючы, ацэньваць. Па другіх турыстах нас не мерце: Я ў маленстве сам недаядаў. Панчанка.

2. перан. Хадзіць, рухацца па якой‑н. прасторы ўзад і ўперад або ў адным напрамку. [Ігнась:] — Аднаму нудна, дык я і пайшоў мераць гарадскі брук. Мурашка.

3. Надзяваць што‑н. для прымеркі. Партызаны скідаюць свае шынялі, мераюць кажухі. Дайліда.

•••

Мераць на свой аршын — меркаваць пра каго‑, што‑н. аднабакова, са свайго асабістага пункту погляду.

Мераць на стары аршын — прытрымлівацца старых поглядаў на што‑н.

Мераць па сабе — тое, што і мераць на свой аршын.

Мераць усё (усіх) сваёй меркай — тое, што і мераць на свой аршын.

Мераць усіх адной меркай — падыходзіць да ўсіх аднолькава.

Мераць усіх (усё) на адзін аршын — падыходзіць да ўсіх і да ўсяго аднолькава.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)