Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хрыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Пакутаваць ад хрыпаты, гаварыць хрыпла. [Тамаш:] — Хрыпаю і баліць ва мне ўсё. Косці ломіць. У галаве кружыць.Чорны.//Утвараць хрып. Совы пад стрэхамі папазаводзіліся — хрыпаюць, як пачвары.Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ца́хкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Абл.Утвараць гукі, падобныя на лёскат зубоў. — Сяджу, калачуся, а .. [ваўкі] ўжо цахкаюць тут, ляскаюць зубамі.Сабаленка.Працаваў дзядзя Міша нажніцамі, але яны не цахкалі, а шапацелі, спявалі!Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хрыпе́ць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; незак.
1.Утвараць горлам хрыплыя гукі. Алеська ўспомніў, як цяжка хрыпіць дзед, як страшна, калі ён трызніць.Хомчанка.//безас. Пра хрыпы ў грудзях, горле. У класе запанавала напружаная цішыня — стала чуваць, як у прастуджанага Паўла Баранца хрыпіць у грудзях.Шамякін.//Утвараць хрыплыя гукі (аб рэчах). Вось дзядзька люльку раздзімае, Цыбук хрыпіць, пішчыць, спявае.Колас.
2. Мець у голасе хрыпату, утвараць хрыпенне замест крыку, слоў. Каля Васі, лаючыся, хрыпелі і тузаліся дзве постаці.Мележ.Партызаны кашлялі, хрыпелі прастуджанымі горламі.Навуменка.// Гучаць хрыпла (пра голас). Мінут праз пяць з [рэпрадуктара] .. гучыць музыка і хрыпіць голас спартыўнага інструктара.Нядзведскі.Голас [палкоўніка] зрываўся, хрыпеў.Лынькоў.
3. Гаварыць, крычаць хрыпла, з хрыпам. — Я табе пакажу сведак, — хрыпеў Віктар і вырываўся.Гаўрылкін.— Набегаўся, нябось, — хрыпеў.. [Харытон], цяжка дыхаючы.Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ По́ціць ’утвараць’: пчолы воск адцяць, выдзяляюць з цела (ваўк., Сл. ПЗБ). Утворана ад пот (гл.) на базе народных уяўленняў пра ўтварэнне мёду. Менш верагодна з літ.paitsiі ’класці яйцы’ (Грынавяцкене і інш., Междунар. конф. балтистов, 148).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вурката́ць, ‑коча; незак.
Разм.Утвараць аднастайныя пералівістыя гукі; глуха грукатаць. Імжыў цёплы дожджык, шапацелі даспелыя аўсы, а недзе на захадзе вуркатаў гром.Грахоўскі.Вуркаталі машыны, гаманілі людзі, і снежны пыл пурыўся над дарогай.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлюпата́ць, ‑поча; незак.
Разм.Утвараць хлюпат. Хмуры восеньскі дождж слепіць шыбы, чутно, як ён хлюпоча пад акном.Хадановіч.Твар, рукі, вопратка — усё было заліта дажджом; вада пацякла ў халявы і хлюпатала ў ботах.Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нідарэ́йша ’нязграбны чалавек’ (гродз., Сл. ПЗБ). Няясна; відаць, аднолькавага паходжання з недарайда (гл.). Субстытуцыя суфіксаў ‑айда//‑эйиіа сведчыць пра магчымае балтыйскае паходжанне (вытворнае ад не ’не’ і daryti ’тварыць, утвараць’, параўн. бел.пачвара, польск.potwór і пад.).