вясёлка ж. ра́дуга

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

*Сямірадуга, семіра́дуга ’вясёлка’ (ТС). Народнае пераасэнсаванне радуга (гл.) на базе сем радоў, гл. сем і рад1, альбо семантычны эліпсіс сямі колераў радуга.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чатырохко́лерны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае ў сваёй афарбоўцы чатыры колеры. Чатырохколерная радуга.

2. Спец. Які ўзнаўляе відарыс пры дапамозе чатырох колераў. Чатырохколерная фатаграфія.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Красу́лярадуга’ (Шат.). Гл. красавіца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

іры́т

(гр. iris, -idos = радуга)

запаленне радужнай абалонкі вока.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БАТРАКО́Ў Міхаіл Рыгоравіч

(5.8.1922, в. Радуга Веткаўскага р-на Гомельскай вобласці — 16.1.1945),

Герой Сав. Саюза (1945). Скончыў Майкопскае бранятанк. вучылішча (1943). У Вял. Айч. вайну з 1941 удзельнік баёў на Паўн. Каўказе, Кубані, Беларусі, у Літве, Усх. Прусіі. У ходзе баёў у Прыбалтыцы ў 1944 танк. рота пад камандаваннем ст. лейт. Батракова прарвала абарону ворага на правым беразе Нёмана каля Каўнаса, адбіла 4 контратакі праціўніка, знішчыла 14 танкаў. Загінуў у баі на тэр. Усх. Прусіі. У в. Радуга яму пастаўлены помнік.

т. 2, с. 350

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ірыдафо́ры

(ад гр. iris, -idos = радуга + -фор)

тое, што і ірыдацыты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Асёлкарадуга’ (Касп.), осело́к (ДАБМ, 902). Укр. оселка ’тс’. Безумоўна звязана з вясёлка, укр. веселка ’тс’. Аднак вакалізм пачатку ў паўднёвабеларускай і ўкраінскай формах сведчыць аб тым, што простым усячэннем пачатковага в‑ форму гэту вытлумачыць нельга. Магчыма, асёлкарадуга’ кантамінацыйна звязана з асялок прылада для вастрэння’ (ад якой адлятаюць іскры, як, магчыма, маланкі, ва ўяўленні нашых продкаў, ад радугі). Магчыма, кантамінацыя тут адбывалася з о́сілкі ’(паўкруглая) ручка вядра’. Нельга выключыць і тое, што форма асёлка адлюстроўвае неабходнасць лічыць сучасную сувязь вясёлкавясёлы пазнейшай, магчыма, народнаэтымалагічнай, а старажытную назву радугі звязваць з словамі тыпу ст.-іран. asman ’неба’. Трэба, нарэшце, указаць на магчымую сувязь асёлкі ’радугі’ з асілкамі (гл.) або праз іскры, звязаныя з уяўленнямі пра каменную прыроду асілкаў (параўн. іх рэбры), або праз вобраз змяі (з якой звязана і радуга і асілкі). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вясёлка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Шматкаляровая дугападобная палоса на небе, якая ўзнікае ад пераламлення сонечных праменняў у дажджавых кроплях; радуга. А над ракой і сінім лесам, дзе стаяла хмара і ад яе цягнуліся да зямлі блакітныя ніткі косага дажджу, вялізнай размаляванай дугой устала вясёлка. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ірыдацыклі́т

(ад гр. iris, -idos = радуга + цыкл)

запаленне радужнай абалонкі і раснічнага цела вока.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)