prządka

ж.

1. пралля, прадзільшчыца;

2. заал. шаўкапрад

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Радзі́лля ’парадзіха’ (Нар. лекс.). Ад радзі́ць (гл.), як тка́лля, пра́лля.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пра́ліца ’калаўрот’ (Касп.), ’прасніца’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Дэрыват ад асновы прач- (параўн. пралля) з суф. ‑іца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пра́льня 1 ’пралля’ (ТС). Да прасці (гл.).

Пра́льня 2 ’памяшканне для мыцця бялізны’ (ТСБМ, Стан.). Да праць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Танкапра́лля, тонкопральля ’мастачка прасці’ (Нар. Гом.), тонкопря́ха ’тс’ (віц., ЛА, 3), тонкопра́духа ’танкапрала’ (Уладз.). З тонкі і пралля 1, прадуха 2, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Прадзе́льніца, праділпыця (драг., Клім.), прадзенніца (жытк., Мат. Гом.), прадіельніця (беласт., Сл. ПЗБ) ’пралля’. Укр. пря‑ дзіптща ’тс’. польск. przędzalń ik ’прадзільшчык’. Дэрываты ад прадзільны < праспі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Wáschweib

n -(e)s, -er

1) пра́чка, пра́лля

2) разм. балбату́н, балбату́ха

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Тра́льня ’мяльшчыца (якая трэ лён)’ (Сцяшк., Мат. Гом., Мат. Гродз.). З тра́льля ў выніку распадабнення лʼ > нʼ, параўн. без падваення зычных тра́ля (Сл. ПЗБ), а таксама этымалагічна блізкія серб. тра̏ља, харв. trȁlja ’неахайная жанчына’, што з’яўляюцца незалежнымі ўтварэннямі, якія ўзыходзяць да *terti ’церці’. Магчымы ўплыў тэматычна блізкіх ткальня < ткалля, пральня < пралля і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скудзе́льніца ‘пралля, якая са сваёй работай прыходзіць да сябровак’ (стаўб., карэліц., Жыв. сл.), ‘папрадуха’ (навагр., дзярж., Нар. сл.). Да кудзе́льны < кудзеля (гл.) з суф. ‑іц(а); укр. куде́льна хижа ‘памяшканне, дзе бываюць вячоркі, дзе прадуць кудзелю’. Скудзе́льство ‘вячоркі’ (Сл. рэг. лекс.), мяркуючы па суфіксацыі (‑ств‑), можа быць паланізмам. Параўн. кудзельніцы ‘тс’, гл. Пачатковае с‑, відаць, ад першаснага с кудзеляй (ісці) або ў выніку збліжэння са старым скудзе́ль ‘гаршчок’ (ТСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тка́ха ’ткалля’ (Некр. і Байк., Ян., Жд. 1, Растарг., Нас., Ласт., Сцяшк. Сл., Уладз., Сл. Брэс., Шатал., Крыч.; ветк., ЛА, 4). Укр. тка́ха ’тс’, рус. дыял. тка́ха ’тс’. Паводле Сяткоўскага (Słow. nazwy, 114), скарочаная форма ад ткачы́ха з павелічальным (аўгментатыўным) значэннем; хутчэй ад тка́чка ’ткалля, прадзільшчыца’ (гл. ткач). Няпэўна; магчыма, утворана пад уплывам рус. пря́ха ’пралля’, параўн. ни пряха, ни ткаха (Нас.), вядомага і на частцы беларускай тэрыторыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)