Абздзі́мех ’няўклюда, нязграбны чалавек’ (Карскі 2-3, 90). Паводле Карскага, да абдзі (загадны лад) і мех.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Атваро́г ’тварог’ (Жд., Кліх), ’скіслае малако’ (Інстр. I). Паводле Карскага 1, 261, а‑ — прыстаўное да тварог (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ме́льшы ’малодшы’, ’меншы’ (маст., Сл. ПЗБ; Сцяц.). Паводле Карскага (1, 324), гэта ўтварэнне ад прыметніка мелкі (< мѣлъкъ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Наджга́ць ’накусаць’, параўн. наджы́гаць ’тс’ (Бяльк.). Да джгаць (гл.), дзе джг, паводле Карскага (1, 383), з жг.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ДЗІ́КСАН,
скалісты востраў у Енісейскім зал. Карскага м., за 1,5 км ад мацерыка, у Краснаярскім краі Расіі. Пл. каля 25 км2. Складзены пераважна з дыябазаў. Выш. да 50 м. Палярная станцыя (з 1916), на базе якой у 1930-я г. пабудаваны арктычны радыёметэаралагічны цэнтр і геафіз. абсерваторыя. Рыбазавод. Востраў названы Н.А.Э. Нордэншэльдам у 1878 у гонар швед.
купца Дзіксана, які фінансаваў яго экспедыцыю. Порт Дзіксан.
т. 6, с. 115
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Разне́слух ’найвялікшы неслух’ (Нас.). Паводле Карскага (2–3, 90), ад не́слух (гл.) з прыслоўем раз (гл. раз-), што надае ўзмацняльнае значэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прызвадзі́ць (прізвади́ть) ’вырабляць’ (Дабр.). З рус. производить ’тс’. Паводле Карскага (1, 267), вынік змяшэння прыставак про- (гл. пра-) і пры‑ (гл. пры‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руцьмя́ны ’рутавы, упрыгожаны рутай’ (Кліх.; маладз., Гіл.), руцьвя́ны ’тс’ (Стан.). Ад рута (гл.) з рэдкім суфіксам ‑мян‑, паводле Карскага (2–3, 43).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наўмі́згі (ны‑умизги) ’на любоўнае спатканне’ (Мат.; Нік. Посл.). Паводле Карскага (2–3, 74), з прыназоўнікавага спалучэння з наз.-він. скл. мн. л. назоўніка ўмізгі, умьізгі ’залёты, заляцанне’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Незада́лы ’няўдачы’ (Нік., Оч.). Магчыма, да задацца (да даць) ’удацца’, параўн. незадина ’няўдача’ (гл.). Паводле Карскага (2–3, 331), мн. л. назоўніка «для абазначэння псіхічнага стану» мае архаічны характар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)