шлюб, ‑у, м.

1. Сямейны саюз мужчыны і жанчыны; сумеснае, узаконенае жыццё мужчыны і жанчыны. Зарэгістраваць шлюб. Скасаваць шлюб. □ Жанчына, якая не мае моцнай апоры ў шлюбе, болей зацікаўлена ў працы на вытворчасці, лічыць яе неабходнай. «Маладосць». З прыходам фашыстаў на беларускую зямлю зноў выплылі на паверхню старыя прыватнаўласніцкія адносіны — улада кулака, шлюб без кахання, па прымусу таго, хто валодае багаццем. Бярозкін.

2. Абрад, цырымонія ўступлення ў такі саюз. Было ясна — без шлюбу ў царкве Андрэй не згодзен аддаць Насці. Колас. На суботу дамовіліся ехаць у загс, альбо, як у такіх выпадках гаварылі ў Рубяжы, да шлюбу. Дубоўка.

•••

Грамадзянскі шлюб — а) шлюб, які заключаецца ў органах дзяржаўнай улады без удзелу царквы; б) (разм. уст.) свабоднае сужыццё мужчыны і жанчыны.

Групавы шлюб — старадаўняя форма шлюбу, пры якой кожны мужчына адной групы мог знаходзіцца ў сужыцці з кожнай жанчынай другой групы.

Законны шлюб — шлюб, заключаны згодна з існуючым законам аб шлюбе.

Марганатычны шлюб — шлюб паміж членамі царскага дому і жанчынай не царскага роду, які не дае права наследаваць прастол.

Фіктыўны шлюб — несапраўдны шлюб, які бяруць з карыслівай мэтай, каб абысці пэўныя законы.

Браць (узяць) шлюб гл. браць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

stan, ~u

м.

1. становішча; стан;

stan materialny — матэрыяльнае становішча;

stan majątkowy — маёмаснае становішча;

stan podgorączkowy мед. субфебрыльны стан;

stan małżeński — шлюб, шлюбнае жыццё;

urząd ~u cywilnego — аддзел запісу актаў грамадзянскага стану (загс);

stan kasy — стан касы;

stan wojenny — ваеннае становішча;

stan wyjątkowy — надзвычайнае становішча;

stan pogody — стан надвор’я;

stan rzeczy — стан рэчаў;

stan stały фіз. цвёрды стан;

stan ciekły фіз. вадкі стан;

stan lotny фіз. газападобны стан;

stan trzeci гіст. трэцяе саслоўе, трэці стан;

2. узровень;

stan wody — узровень вады;

stan produkcji — узровень вытворчасці;

3. склад, састаў;

stan osobowy — асабовы склад;

4. стан, талія;

suknia za ciasna w ~ie — сукенка цесная ў таліі;

5. дзяржава; штат (у ЗША і некаторых іншых краінах);

mąż ~u — дзяржаўны дзеяч;

racja ~u — дзяржаўныя інтарэсы;

zamach ~u — дзяржаўны пераварот;

w ~ie spoczynku — у адстаўцы;

być w poważnym (odmiennym) ~ie — быць цяжарнай;

być w ~ie co zrobić — быць у стане (магчы) што зрабіць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)