Бёрда ’дэталь ткацкага станка’; таксама бе́рда. Рус. бёрдо, укр. бе́рдо, польск. bardo, чэш. brdo, балг. бъ̀рдо, серб.-харв. бр̋до і г. д. Прасл. bьrdo. Роднаснае: лат. birde ’ткацкі стан’, ст.-в.-ням. bort ’край’ і г. д. Траўтман, 33; Бернекер, 118, Фасмер, 1, 152. Падрабязна Трубачоў, Ремесл. терм., 26–31, 130–131.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

набі́ліцы, -ліц.

У кроснах: драўляныя планкі, у якія ўстаўляецца бёрда.

Кляновыя н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бёрдо текст. бёрда, -да ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

płocha

ж. тэкст. бёрда

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

набі́ліцы, ‑ліц; адз. няма.

У кроснах — драўляныя планкі, у якія ўстаўляецца бёрда. З бярозы вычасаў ставы ёй новыя. Набіліцы кляновыя зрабіў. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Радчу́ха ’памылка пры ўвядзенні асновы красён у бёрда’ (ганц., Сл. ПЗБ). Утворана ад рад 1 або рэ́дкі (гл.) па той жа словаўтваральнай мадэлі, што і словы шасту́ха, сяму́ха ’назвы бёрда па колькасці пасмаў асновы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ташчы́ца ’дапушчаная памылка пры ўвядзенні асновы ў бёрда’ (глыб., мядз., Сл. ПЗБ), ташчані́ца ’пустая пятля ў ніце’ (віл., Жд. 1), ’дапушчаная памылка пры ўвядзенні асновы ў бёрда’ (віл., Сл. ПЗБ), сюды ж ташчу́ха ’памылковае ўцягванне асновы ў ніт (у кроснах)’ (Варл.), ’брак пры тканні палатна, калі разрываецца нітка ў аснове’ (Сцяшк. Сл.). Да тошчы ’пусты’ (гл.), параўн. мінуха ’памылка пры накідванні асновы ў бёрда’, гл. Гл. таксама шчуха.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ На́бердкі ’набіліцы’ (Бяльк.). Ад бёрда (г. зн. рамка, у якую ўстаўляецца бёрда), відаць, па мадэлі на́білкі з «праясненнем» унутранай формы, параўн. балг. дыял. набрдалки, на‑ бръделки ’тс’, а таксама чэрв. на́беркі (Сл. ПЗБ) з выпадзеннем д і магчымай ад’ідэацыяй да браць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перакі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Кідаючы, перамясціць у другое месца ўсё, многае. Перакідаць дровы з двара ў павець.

2. Скідаць, злажыць нанава, іначай. Перакідаць стог сена.

3. Укідаць, зацягнуць нанава ніткі асновы красён у бёрда.

перакіда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да перакінуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кі́нуць, -ну, -неш, -не; кінь; -нуты; зак.

1. каго-што і чым. Штуршком рукі (рук) прымусіць што-н. ляцець (упасці).

К. камень.

К. снежкай у каго-н.

2. што. Тое, што і выкінуць (у 1 знач.).

3. перан., каго-што. Хутка перамясціць, накіраваць, паслаць куды-н.

К. атрад на выкананне задання.

4. Зірнуць, хутка паглядзець (у спалучэнні са словамі «погляд», «позірк»).

К. позірк на каго-, што-н.

5. Сказаць, выказаць што-н. рэзка, нечакана; звярнуцца да каго-н.

К. кпіну.

К. заўвагу.

6. каго-што і інф. Пайсці ад каго-, чаго-н.; пакінуць.

Кажуць, ён кінуў жонку.

7. Перастаць рабіць што-н., займацца чым-н.

К. курыць.

К. вучобу.

8. што. Працягнуць ніткі праз бёрда (спец.).

К. у бёрда.

9. безас., каго-што ў што. Ахапіць, працяць чым-н.

К. у гарачку.

К. у сон.

10. заг. кінь(це), таксама з інф. Ужыв. ў знач. спыні(це), не трэба, хопіць (разм.).

Кіньце спрачацца!

|| незак. кі́даць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. кіда́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)