Лягджа́й, ляґджа́й, ляжджа́й, лежджай ’від асакі, Carex L.’ (свісл., маст., КЭС; Сл. ПЗБ), ляжа́й ’тс’ (асіп., рагач., бярэз., Сл. ПЗБ); ’рагоз, Typha L.’ (Сл. ПЗБ). Балтызм, параўн. літ.lagėsčiai, lagesčiai, legė̃stas ’дзядоўнік, бадзяк, Cirsium oleraceum Scop.’ Для гэтай назвы ў бел. гаворках існуе і глухі варыянт, характэрны для балтызмаў: ляшч ’тс’ (там жа), плюшчэй ’тс’ (Кіс.), падпраўлены народнай этымалогіяй ад плюшч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Схнуць ’сохнуць, марнець’ (Сержп., Сл. ПЗБ, ЛА, 5), ст.-бел.схнути ’тс’ (XV ст., Карскі 1, 160). Параўн. укр.схну́ти ’тс’, польск.schnąć ’тс’, чэш.schnout, славац.schnuť, в.-луж.schnyć, н.-луж.schnuś, ст.-слав.съхнѫти ’тс’. Прасл.*sъxnǫti ’станавіцца сухім, высыхаць’, у коле дзеясловаў на ‑nǫ‑, для якіх характэрны пераход ‑u‑ > ‑ъ‑, параўн. *suxъ (гл. сухі) (Борысь, 541).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кні́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да кнігі (у 1 знач.), звязаны з кнігай. Кніжны гандаль. Кніжная вокладка.// Прызначаны для кніг. Кніжная шафа. Кніжная паліца.// Які гандлюе кнігамі. Кніжны кіёск. Кніжны магазін.
2. Пачэрпнуты з кніг, не падмацаваны жыццёвым вопытам. Кніжныя веды. Кніжная мудрасць.
3.Характэрны для пісьмовага літаратурнага тэксту. Кніжны выраз. Кніжная мова. Кніжны стыль.
•••
Кніжная палатагл. палата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арнітапо́ды
(ад арніта- + -поды)
падатрад раслінаедных дыназаўраў мелавога перыяду, (гл.мезазой), для якіх быў характэрны двухногі (як у птушак) спосаб перасоўвання; тыповыя прадстаўнікі — гадразаўр, заўралоф, ігуанадонт, псітаказаўр.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хэ́пенінг
(англ. happening = якое здараецца)
від сцэнічнага дзеяння, што зарадзіўся ў 1950-я гады ў ЗША, для якога характэрны парадаксальнасць і наўмысная бязмэтавасць, разлік на шырокую імправізацыю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Трашчэ́ць ‘выдаваць рэзкія гукі, скрыпець, бразгатаць’ (Гарэц., Сл. ПЗБ), ‘гаварыць хутка, гучна’ (мёрск., Нар. лекс.). Гл. трашчаць; няма падстаў разглядаць як запазычанне з літ.traškė́ti ‘трашчаць’ з заменай літ.‑šʼkʼ‑ на ‑шч‑ (Лаўчутэ, Балтизмы, 133), паколькі адзначаны дзеяслоў у такой форме характэрны для ўсяго паўночна-ўсходняга дыялекта беларускай мовы (Мацкевіч, Марфалогія дзеяслова ў беларускай мове, Мінск, 1959, 28) і вядомы іншым славянскім мовам, параўн. польск.trzeszczeć ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БУГРЫ́СТЫЯ ПЯСКІ́,
нерухомыя намнажэнні пяскоў у выглядзе невял. узгоркаў круглаватай ці падоўжанай формы вакол асобных хмызнякоў. Адрозніваюць сыпучыя кучавыя пяскі і зацвярдзелыя бугры. Фарміруюцца ў раёнах залягання прэсных і саленаватых грунтавых вод (на глыб. 3—5 м). Характэрны для пустыняў Цэнтр. Азіі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
альбара́да
(ісп. alborada = ранішняя песня)
1) песня іспанскіх пастухоў у гонар усходу Сонца;
2) характэрны для Іспаніі ранішні канцэрт на адкрытым паветры, аналагічны вячэрняму канцэрту (гл.серэнада 2).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
human
[ˈhju:mən]1.
adj.
1) людзкі́, чалаве́чы
human race — людзкі́ род
human being — людзка́я істо́та
2) чалаве́чы, уласьці́вы, характэ́рны для чалаве́ка
it’s human to err — чалаве́ку ўласьці́ва памыля́цца
2.
n.
чалаве́чая істо́та; асо́ба f., чалаве́к -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
клёкат, ‑у, М ‑каце, м.
1. Перарывісты крык, характэрны для некаторых птушак. Бусліны клёкат. □ Гучаць мелодыі, і сэрца рвецца Туды, дзе ружамі цвітуць даліны, Дзе вінаграднік ля дарогі ўецца, А ў небе клёкат чуецца арліны.Гілевіч.
2. Гукі, якія ўтвараюцца пры кіпенні, бульканні вадкасцей. Клёкат вады.
3. Пра глухія перарывістыя гукі ў горле, грудзях. Сын гаварыў спакойным тонам, але з нейкім слабым клёкатам у глотцы.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)