Мачонік ’мочаны яблык’ (Янк. 2, маз., Жыв. сл.), мачонкі, мачонікі ’мочаныя, салёныя, марынаваныя грыбы’ (полац., Янк. 2, Нар. сл., КЭС, лаг.; Мат. Гом.; уздз., Нар. словатв.), ’ваўнянкі, Lactarius torminosus’ (Сл. ПЗБ; Жд. 1; лаг., Жыв. сл.), брасл. ’шампіньёны’ (Бел. хр. дыял.); лудз. мачонік ’макляк’ (Сл. ПЗБ), мачонка ’скарынка хлеба, размочаная ў страве’ (Юрч.; КЭС, лаг.), ’курыца, намочаная, каб не квактала’ (Касп.), мачонік ’блін’ (астрав., Сцяшк. Сл.), мачонікі ’страва з хлеба, намочанага ў жыжцы другой стравы’ (Касп.). Аддзеепрыметнікавыя ўтварэнні. Да мача́ць, мачы́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Выплыва́ць ’з’яўляцца на паверхні вады’ (БРС, Нас., Яруш., КЭС, лаг.); ’каласіцца’ (БРС, КЭС, лаг., Шн., 1); ’асыпацца ад пераспеласці’ (Шат.). Гл. плыць, плыву. Урбуціс (Baltistica, 2 (1), 46) з’яўленне ў бел. мове значэння ’каласіцца’ тлумачыць уплывам літоўскай мовы ў выніку змешвання двух дзеясловаў: išplaũkti ’выплываць’ і (iš)plaukti ’выкаласіцца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ліхадзе́й ’вораг’ (Грыг., Бяльк., Шат.; шальч., навагр., Сл. ПЗБ; КЭС, лаг.; пух., З нар. сл.), ’чалавек, які наўмысна робіць зло’ (Растарг.), ліхадзейства ’благія ўчынкі’ (КЭС, лаг.). Укр. лиході́й, рус. лиходей, ст.-рус., ц.-слав. лиходѣи. Прасл. lixodějь (Трубачоў, Эт. сл., 15, 92). Да lixo > ліха і dějati > дзе́яць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

каляі́на Прарэзанае коламі паглыбленне на дарозе (БРС). Тое ж каля́ві́на (Нас.), калягі́на (Сміл. Шат.), каляві́на (Лаг., Смал.), каляя́ (Стол.), калаві́на, каловіна, каляю́га (Пух., Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Аглама́здаць, агламэздаць ’абварганіць’ (БРС), агламадзіць ’з большага ачасаць’ (КЭС, лаг.). Магчыма, да гломазд ’хлам’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ако́пак ’месца, дзе стаяла капа сена’ (КЭС, лаг.) да капа (гл.). Параўн. словаўтварэнне з абабак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ацы́ля ’вокліч для адгону коней’ (КЭС, лаг.). З а (прыстаўнога) і цыля (гл.), варыянт ксыля.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Валюга́ць ’пры хадзьбе ківацца на бакі’ (лаг., КЭС). Да валюхацца (гл.) з інтэрвакальным азванчэннем х.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́брындзіцца ’калі ў падоле адзежыны рубец абаб’ецца ды ніткі целяпаюцца’ (КЭС, лаг.). Да бры́ндаць ’матляцца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́быць ’перажыць, выцерпець; адысці з пэўнага месца’ (КЭС, лаг.; Шн., 2). Да быць ’знаходзіцца’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)