Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лаг, ла́га, мн. ла́гі, ла́гаў, м. (спец.).
Прыбор для вымярэння хуткасці руху судна і пройдзенай ім адлегласці.
|| прым.ла́гавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лагм., мор.лаг
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лагмор.лаг, род. ла́га м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лаг, ‑а, м.
Спец.
1. Прыбор для вымярэння хуткасці руху судна або пройдзенай ім адлегласці.
2. Борт судна.
[Гал. log.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ЛАГ
(ад англ. lag запазненне),
паказчык, які характарызуе адставанне або апярэджанне ў часе адной з’явы ў параўнанні з іншай, звязанай з ёй з’явай. У эканоміцы найб. важныя віды Л. — інвестыцыйны (характарызуе час абароту ўсіх вытв. капіталаўкладанняў) і будаўніцкі (сярэдні тэрмін будаўніцтва вытв. аб’екта), а таксама запазненне прапановы тавараў ад іх вытворчасці, попыту ад прапановы, спажывання ад попыту, запазненне выпуску кадраў ад пачатку іх абучэння і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЛАГ
(ад галанд. log адлегласць),
1) навігацыйная прылада для вымярэння скорасці руху карабля (судна) і пройдзенай ім адлегласці.
Найб. пашыраны Л., якія вымяраюць скорасць руху адносна вады. Яны бываюць механічныя (з крыльчаткай, якая верціцца ў вадзе пры руху судна), гідрадынамічныя (заснаваныя на залежнасці паміж скорасцю і ціскам патоку вады, што абцякае карабель), індукцыйныя і інш. Ёсць таксама Л., якія даюць паказанні адносна зямлі (дна) — доплераўскія гідраакустычныя і геамагнітныя.
2) Становішча карабля (судна) бортам да ветру, хвалі, прычала і да т.п. (напр., «стаць Л. да хвалі» азначае «стаць бортам да хвалі»).
Лагі: а — механічны (1 — крыльчатка, 2 — днішча судна); б — гідрадынамічны (1, 6 — адтуліны для прыёму статычнага і сумарнага ціскаў; 2, 5 — трубаправоды статычнага і сумарнага ціскаў; 3 — дыяфрагма; 4 — сільфонны апарат; pдын, pст — дынамічны і статычны ціскі).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
-лаг
гл.-лог.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Лаг1 ’жэрдка, якую прыстаўляюць да воза і коцяць па ёй дрэвы’ (Жд. 2) < прасл.lagъ < lagati ’класці’, якое з’яўляецца ітэратыўным дзеясловам да łožiti ’класці’ (Бернекер, 683).
Лаг2 ’прыбор для вымярэння хуткасці руху судна або пройдзенай ім адлегласці’ (ТСБМ) < з гал.log ’тс’ праз рускую мову (гл. Фасмер, 2, 445).
Лаг3 ’борт судна’ (ТСБМ) < рус.лаг ’рад гармат на адным борце карабля’ < гал.laag ’тс’ (Матцэнаўэр, Cizí sl., 235) ці з ням.Lage ’сукупнасць гармат на адным борце судна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лаг1
(гал. log)
1) прыбор для вымярэння хуткасці руху судна і пройдзенай ім адлегласці;
2) борт судна (пры вызначэнні становішча судна адносна хвалі, іншага судна і г.д.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
