invalid2 [ɪnˈvælɪd] adj.
1. няслу́шны, неабгрунтава́ны (доказ, патрабаванне і да т.п.) an invalid argument беспадста́ўны аргуме́нт
2. несапра́ўдны; які́ не ма́е зако́ннай сі́лы (дакумент, дагавор і да т.п.);
The marriage was declared invalid. Шлюб быў прызнаны несапраўдным.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АДО́ЛЬСКАЯ (Адамовіч) Мар’яна
(1767?, Паставы — ?),
танцоўшчыца. Прыгонная А.Тызенгаўза. Вучылася ў яго балетных школах у Гродне (у Г.Петынеці) і Паставах (у Ле Ду). У 1778 саліравала ў школьным спектаклі «Сялянскі балет» Петынеці, выступала ў балеце «Шлюб самнітаў» (1783) і інш. на сцэне Гродзенскага т-ра Тызенгаўза. Пасля смерці Тызенгаўза (1785) перададзена каралю Станіславу Аўгусту Панятоўскаму і ўвайшла як другая салістка ў трупу «Т-ва танцоўшчыкаў яго каралеўскай вялікасці». У 1789 пакінула сцэну.
Г.І.Барышаў.
т. 1, с. 126
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕНКА́РТ,
банкарт (ням. Bankart), назва пазашлюбнага дзіцяці на Беларусі ў 16 — 1-й пал. 19 ст. Прававое становішча банкарта рэгулявалася Статутамі ВКЛ. Банкарты не мелі права быць спадкаемцамі бацькі, атрымліваць у спадчыну шляхецкія правы, аднак маглі быць спадкаемцамі маці, што адпавядала норме рымскага права. Пры ўмове, калі бацька банкарта возьме законны шлюб з яго маці, правы банкарта падлягалі легітымацыі (узаконенню). Гэта норма была анулявана ў час праўлення Стафана Баторыя [1575—86], аднак на практыцы ажыццяўлялася праз набілітацыю.
т. 3, с. 100
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
unequal [ʌnˈi:kwəl] adj. (in)
1. няро́ўны, не раўназна́чны; неадно́лькавы;
an unequal match няро́ўны шлюб
2. нераўнапра́ўны, несправядлі́вы;
an unequal contest няро́ўнае спабо́рніцтва
3. fml (to) неадпаве́дны, неадэква́тны; недастатко́вы;
feel unequal to the task адчува́ць сябе непрыда́тным для тако́й пра́цы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
умо́віцца, умоўлюся, умовішся, умовіцца; зак.
Дагаварыцца паміж сабой адносна чаго‑н. Едучы на рыбалку, мы ўмовіліся, што кожны з нас увечары што-небудзь раскажа аб сабе. Гурскі. // Прыйсці да агульнай згоды; заключыць умову, здзелку і пад. [Пажылы мужчына:] — Памяркуйце самі: ці ж правільна робіць бацюшка? Умовіўся з ім малады, наш Юрась, за шлюб чатыры пуды жыта.. Прывезлі жыта, а ён кажа: «Хлеб падзешавеў, трэба шэсць пудоў». Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эндага́мія
(ад энда- + -гамія)
характэрны для першабытнаабшчыннага ладу звычай, які дазваляў шлюб толькі паміж членамі адной грамадскай групы (племені, часам роду); параўн. экзагамія 1;
2) зліццё палавых клетак блізкароднасных асобін, інбрыдзінг (параўн. экзагамія 2).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
civil [ˈsɪvl] adj.
1. грамадзя́нскі;
civil rights грамадзя́нскія правы́
2. цыві́льны;
enter civil life дэмабілізава́цца, пакі́нуць во́інскую слу́жбу;
civil law грамадзя́нскае пра́ва;
civil marriage грамадзя́нскі шлюб;
the Civil Service дзяржа́ўная слу́жба;
a civil servant дзяржа́ўны слу́жачы
3. даліка́тны, ве́тлівы, ве́тлы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АСПА́СІЯ, Аспазія (Aspasia; каля 470 да нашай эры, г. Мілет — ?),
адна з выдатных жанчын Стараж. Грэцыі. Не мела афіц. грамадзянства, таму яе шлюб з Перыклам лічыўся незаконным. Вызначалася розумам, адукаванасцю і прыгажосцю. Вакол яе гуртаваліся мастакі, паэты, філосафы. Паліт. праціўнікі Перыкла абвінавацілі Аспасію ў амаральнасці і непавазе да багоў, але з дапамогай мужа суд апраўдаў яе. Пасля Перыкла (429) стала жонкай яго сябра Лісікла.
Літ.:
Кравчук А. Перикл и Аспазия: Историко-худож. хроника: Пер. с польск. М., 1991.
т. 2, с. 41
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДАНАІ́ДЫ,
у старажытнагрэчаскай міфалогіі 50 дачок аргоскага цара Даная. Супраць сваёй волі і волі бацькі яны павінны былі выйсці замуж за стрыечных братоў. Д. ўцяклі з бацькам у Аргас, але юнакі іх дагналі. Данай вымушаны быў згадзіцца на шлюб, але дочкам загадаў забіць жаніхоў у шлюбную ноч. Усе, акрамя Гіпермнестры, зрабілі гэта. У пакаранне Д. павінны былі ў Аідзе вечна напаўняць вадой бяздонную бочку. У пераносным сэнсе «бочка Д.» ці «работа Д.» — бессэнсоўная і бясконцая праца.
т. 6, с. 35
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
грамадзя́нскі в разн. знач. гражда́нский;
~кая му́жнасць — гражда́нское му́жество;
г. паве́траны флот — гражда́нский возду́шный флот;
а́кты ~кага ста́ну — а́кты гражда́нского состоя́ния;
г. ко́дэкс — юр. гражда́нский ко́декс;
○ ~кая паніхі́да — гражда́нская панихи́да;
г. шлюб — гражда́нский брак
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)