зако́нны gesétzlich, réchtmäßig, réchtsgültig; legitím; Gesétz(es)-, Réchts-; réchtsverbindlich (пра шлюб); réchtlich (прававы);
быць зако́нным zu Recht bestéhen*;
зако́нная сі́ла Gesétzeskraft f -, Réchtskraft f;
зако́нны ўлада́льнік réchtmäßiger Besítzer;
зако́нным пара́дкам auf gesétzlichem [legitímem] Wége
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
разве́сці¹, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́; -ло́; -вядзі́; -ве́дзены; зак.
1. каго (што). Ведучы, даставіць (многіх) у розныя месцы.
Р. вартавых.
2. перан. Разлучыць каго-н., аддаліць аднаго ад другога.
Лёс навекі нас развёў.
3. каго (што). Скасаваць чый-н. шлюб.
4. Адвесці часткі чаго-н. у розныя бакі; рассунуць, расставіць што-н. злучанае.
Р. мост.
◊
Развесці рукамі (разм.) — павесці рукамі ў розныя бакі ў знак здзіўлення, бяссілля ў вырашэнні якой-н. справы.
|| незак. разво́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.
|| наз. развядзе́нне, -я, н. (да 4 знач.), разво́д, -у, М -дзе, м. (да 1, 3 і 4 знач.) і разво́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 4 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
распіса́ць, -пішу́, -пі́шаш, -пі́ша; -пішы́; -пі́саны; зак.
1. што. Перапісаць асобна часткі чаго-н.
Р. тэкст на карткі.
2. каго-што. Размеркаваць каго-, што-н. паміж кім-, чым-н., зрабіўшы адпаведны запіс.
Р. дні прыёму.
3. каго (што). Зарэгістраваць чый-н. шлюб.
У загсе маладых распісалі.
4. што. Размаляваць фарбамі, узорамі, пакрыць роспісам (у 2 знач.).
Р. столь.
5. перан., каго-што. Расказаць, апісаць каго-, што-н. занадта падрабязна, у дэталях (разм.).
Мне яго распісалі як добрага працаўніка.
|| незак. распі́сваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. распі́сванне, -я, н., распі́ска, -і, ДМ распі́сцы, ж. (да 1 і 3 знач.) і ро́спіс, -у, м. (да 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
уступі́ць¹, -уплю́, -у́піш, -у́піць; зак.
1. у што. Увайсці, уехаць куды-н.
Войскі ўступілі ў горад.
2. у што. Стаць членам, дзеячам, удзельнікам чаго-н.
У. у прафсаюз.
У. у калгас.
3. у што. Пачаць рабіць што-н. або прыйсці ў які-н. стан (у адпаведнасці са знач. наступнага назоўніка).
У. у бой.
У. у спрэчку.
У. у шлюб.
У. у законную сілу.
Новы завод уступіў у строй.
4. у што. Стаць нагой у што-н.
У. у лужыну.
5. на што. Ступіць на каго-, што-н.
У. на нагу.
|| незак. уступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—4 знач.).
|| наз. уступле́нне, -я, н. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
proposal [prəˈpəʊzl] n.
1. прапано́ва, план (рабіць што-н.);
Various proposals were examined and rejected. Былі разгледжаны і адхілены многія прапановы.
2. прапано́ва (пра шлюб);
She had received many proposals (of marriage), but preferred to remain single. Ёй зрабілі шмат прапаноў, але яна палічыла за лепшае застацца адной.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
касава́ць, касую, касуеш, касуе; незак., што.
1. Выкрэсліваць, закрэсліваць. [Сымон] борздзенька перапраўляў тэкст, мяняў словы, выразы, касаваў цэлыя строфы. Колас.
2. Адмяняць, ліквідаваць, спыняць дзеянне чаго‑н. Касаваць пастанову. Касаваць дагавор. Касаваць шлюб. □ — І каб дзядзю Мішу далі права, што дазваляць, а што касаваць, — умяшаўся ў размову Смаляк, — ён зруйнаваў бы ўсе стадыёны і спорт-пляцоўкі. Паслядовіч.
3. Пераглядаць, апратэстоўваць рашэнне суда ў касацыйным парадку.
4. Абл. Рабіць непрыкметным, адсоўваць на задні план. Дзеці — два шустрыя, чарнявыя хлапчукі — напалавіну касавалі бяду. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прававе́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які строга верыць у догмы якой‑н. рэлігіі. Фэлька з першага дня неўзлюбіў нявестку. Не быў ён такі прававерны ўжо католік, але цяпер еў поедам сына, што той браў шлюб не ў касцёле, а ў царкве. С. Александровіч. // перан. Які строга прытрымліваецца якога‑н. вучэння, сістэмы поглядаў. — [Фама] паліцэйскі чын заслужыў і зрабіўся такі прававерны, што нікому дыхнуць не даваў. Грахоўскі.
2. Мусульманскі (у гутарцы саміх мусульман). // у знач. наз. прававе́рны, ‑ага, м.; прававе́рная, ‑ай, ж. Мусульманін, мусульманка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гражда́нский
1. грамадзя́нскі;
гражда́нское му́жество грамадзя́нская му́жнасць;
гражда́нская война́ грамадзя́нская вайна́;
гражда́нский долг грамадзя́нскі абавя́зак;
гражда́нский брак грамадзя́нскі шлюб;
гражда́нский ко́декс юр. Грамадзя́нскі ко́дэкс;
гражда́нское пра́во юр. грамадзя́нскае пра́ва;
2. (не военный) цыві́льны;
гражда́нская слу́жба цыві́льная слу́жба.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
несапра́ўдны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не мае законнай сілы. Шлюб з псіхічна хворым прызнаецца ў адпаведнасці з законам несапраўдным. «Маладосць».
2. Падроблены; штучны. Несапраўдны брыльянт. □ Увесь цяперашні спрыт гэтага чалавека, яго рухавасць, яго жвавая гутарка, калючы агонь яго слоў, — усё гэта здавалася на[й]граным, несапраўдным. Лынькоў.
3. Ужываецца як састаўная частка назваў раслін, жывёл і пад. Несапраўдны скарпіён.
4. Які толькі вонкава падобны да чаго‑н. сапраўднага. Здавалася, .. што і бомбы рвуцца несапраўдныя, і кулямёты лапочуць толькі для таго, каб нарабіць траскатні і нажахаць нас. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэгістрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго-што.
1. Запісваць у кнігу, у спіс, у рэгістр; браць на ўлік. Рэгістраваць карэспандэнцыю. Рэгістраваць дэлегатаў з’езда. □ — Трэба нам завесці свой касавы журнал, рэгістраваць у ім дакументы, каб каса нечым правяралася. Скрыган.
2. Афармляць юрыдычна з мэтай уліку або надання чаму‑н. законнай сілы. Рэгістраваць нараджэнне. Рэгістраваць шлюб. // Запісваць, адзначаць якую‑н. з’яву, факт. Рэгістраваць змены надвор’я. □ [Захараў:] — Ваша газета, якая цяпер толькі рэгіструе факты і рэдка калі выступае ініцыятарам якога-небудзь каштоўнага мерапрыемства, стала б сапраўдным вашым баявым памочнікам. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)