1.чаго і са злуч. «каб». Прасіць у катэгарычнай форме, будучы ўпэўненым у сваім праве на тое, каб гэта просьба была выканана.
П. дакладнасці.
П. чыіх-н. тлумачэнняў.
2.чаго ад каго-чаго. Чакаць праяўлення якіх-н. уласцівасцей, дзеянняў.
Чытач патрабуе ад пісьменніка праўдзівага адлюстравання жыцця.
3.каго-што. Мець патрэбу ў кім-, чым-н.
Яго здароўе патрабуе цёплага клімату.
Работа патрабуе кваліфікаванага кіраўніка.
|| наз.патрабава́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мовіць ’гаварыць’, ’сказаць, вымавіць’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Растарг.; брасл., Сл. ПЗБ), ст.-бел.мовити ’валодаць мовай, размаўляць’, ’прасіць’, ’сведчыць’, ’судзіцца’ (з XV ст.). Аднак мовіць па́цяры ’маліцца’ (паст., швянч., Сл. ПЗБ) з польск.(od)mówić pacierz ’чытаць малітву’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́сьба ’прашэнне; зварот, пажаданне’ (ТСБМ, Гарэц.; ашм., Стан.), ст.-бел.прозба (1530 г.) ’тс’ (Карскі, 1, 278), рус.про́сьба ’тс’, польск.prośba ’тс’; чэш.prośba ’тс’. Суфіксальнае ўтварэнне ад прасіць (*prosьba), параўн. гульба́, стрэ́льба і стральба́ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рату́нак, -нку м.
1. спасе́ние ср.; избавле́ние ср.;
2. по́мощь ж., вы́ручка ж.;
◊ прасі́ць ~нку — проси́ть (взыва́ть) о по́мощи;
~нку няма́ — спасе́ния нет;
я́кар ~нку — я́корь спасе́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
upraszać
uprasza|ć
незак.кніжн.прасіць;
”upraszać się o ciszę” — «просім захоўваць цішыню»
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
fléhentlich
1.
a умо́льны
2.
adv з мале́ннем, з про́сьбамі
~ bítten* — малі́ць, прасі́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Перапрасі́ць ’папрасіць прабачэння’ (ТСБМ; Гарэц.), пірапрасіць ’тс’ (Варл.), перэпросі́ць ’тс’ (ТС), пэрэпросі́ті ’тс’ (Бес.), перапрос ’просьба аб прабачэнні’ (Гарэц., Касп.), піряпросы, перапросіны ’тс’ (Юрч. СНЛ; Др.-Падб.). Укр.перепроси́ти, перепро́шувати, перепро́сити ’тс’; рус.смал.перепра́шивать, перепросить ’угаварыць’, польск.przeprosiny, przeprośba, ст.-польск.przepros, przeprosić ’перапрасіць’; н.-луж.pśepšosowaś, pśepšosyś, pśepšosba ’запрашаць, -сіць, запрашэнне’, в.-луж.přeprosyć, přeprošeć, přeprošenje ’тс’; славен.preprósiti, preprosíti ’ўпрасіць, пераканаць’, preprošénje ’ўгаворы праз просьбу’. Да прасл.*per‑prositi > пера- і прасі́ць (гл.). Польска-беларуска-ўкраінская семантычная інавацыя, першапачаткова — ’прасіць прабачэння, плацячы за шкоду ці зробленую крыўду, да прымянення санкцый’ (з XIV ст.), гл. Банькоўскі, 2, 892–893.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэкла́ма ’паведаленне аб якім-небудзь мерапрыемстве, тавары, паслузе з мэтай прыцягнення ўвагі’ (Булыка, СІС). З рус.реклама, якое з заходнееўрапейскіх моў. Крыніца — франц.réclame ’тс’ ад дзеяслова réclamer ’настойліва прасіць, патрабаваць’ < лац.reclāmāre ’гучна выкрыкваць; клікаць’ (Чарных, 2, 108).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вініцца ’прызнавацца ў віне’; ’слухацца, падпарадкоўвацца’; ’правініцца’ (КТС). Укр.вини́тися ’прызнавацца ў віне’, рус.виниться ’прызнаваць за сабою віну, прасіць прабачэння’; ’быць абвінавачаным’, смал. ’прызнаваць чыю-небудзь уладу, падпарадкоўвацца’, польск.winić się ’прызнаваць сваю віну’. Зваротная форма да вініць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
shout2[ʃaʊt]v. крыча́ць;
shout for joy/in pain крыча́ць ад ра́дасці/бо́лю;
shout at smb. крыча́ць на каго́-н.;
shout for helpпрасі́ць рату́нку
shout down[ˌʃaʊtˈdaʊn]phr. v. перакрыча́ць, заглушы́ць кры́кам
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)