Задры́па ’неахайны чалавек’ (ТСБМ). Рус.дыял.задры́па, задри́па, задрёпа; укр.задрі́па, задри́панець. Усх.-слав. бязафіксны наз. ад дзеяслова задрыпаць ’запэцкаць’, утворанага з прэфіксам за‑ ад дрыпаць ’пэцкаць’, што мае шэраг іншаслав. паралелей, якія вядуць да рэканструкцыі семантыкі dripati ’раздзіраць’ (SR, 4, 236); гл. яшчэ Трубачоў, Эт. сл., 5, 115.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Калені́ца ’попельны (паташны) завод, дзе перапальваецца (гартуецца) попел для канатнага завода’ (крыч., Меер, 1786). Відаць, рэгіянальнае ўтварэнне; адносна структуры параўн. укр.закарп.калениця ’посуд, у якім прыстаўляюць гліну для мазання’, параўн. калання ’пэцканне’, каляти ’пэцкаць, брудзіць’, рус. фальк. каленецкая страла ’гартаваная страла’. Да каліць ’паліць’, ’гартаваць’ гл. каліцца ’гартавацца’.
пэ́цкаць, пля́міць; псава́ць (і мара́льна), зара́жаць
3.
v.i.
пэ́цкацца, пля́міцца; зара́жацца; псава́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Плі́гаць ’хварэць паносам’, плюнуць ’разам вызваліцца ад вадкіх экскрэментаў (пра дзіця)’ (Нас.), плэгатэ, плэгнутэ, плыгаты ’раптоўна выдзеліць на чалавека вадкія экскрэменты (пра тушку, якая ў гэты час ляціць альбо знаходзіцца на дрэве)’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.). Відаць, звязаны з прыметнікам плюгавы (гл.), параўн. плюгивіць, рус.плюга́вгппь ’пэцкаць нечыстотамі, брудам, ванітамі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перага́джваць (піріга́джываць) ’псаваць значную колькасць рэчыва, прадметаў’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і га́дзіць, якое да прасл.*gaditi, gadjǫ ’рабіць паскудным, гнюсным, брыдкім, агідным’ (Махэк₂, 154), параўн. укр.га́дитися ’гадзіцца, выклікаць агіду’, рус.га́дить, ’ванітаваць; сварыцца, лаяць’, га́диться ’псавацца (аб прадуктах)’; ст.-польск.żadać się ’гадзіцца, адчуваць агіду’, в.-луж.žadławić so ’выклікаць агіду’, н.-луж.žadaś se ’адчуваць агіду’, чэш.haditi ’няславіць, ганіць, адракацца’, славен.gaditi ’прыводзіць да грэбавання’, серб.-харв.га̏дити ’пэцкаць, апаганьваць’, макед.гади се ’адчуваць агіду’, балг.гадя ’пэцкаць, забруджваць, ганьбіць’ < і.-е.*gōd‑/*gēd, параўн. літ.gė́da ’сорам’, ст.-прус.gīdan (В. скл.) ’тс’, с.-ням.quad ’благі, мярзотны, агідны’, с.-в.-ням.kōt ’бруд, смецце’, ням.Kot ’тс’ ’кал, памёт’ (< *kvōd, цірольск.kōt ’звер, які выклікае агіду’.
He stained the wood dark brown. Ён прамарыў драўніну карычневай фарбай.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
kazić
незак.уст.
1. псаваць, скажаць;
kazić obyczaje — псаваць звычаі;
2.пэцкаць, брудзіць;
kazić honor — пляміць гонар
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Аталапане́ць ’адрантвець ад здзіўлення ці перапалоху’ (Бір. дыс.). Няясна. Параўн. прозвішчы Талапа, Талапіла (Бір., Бел. антр., 2, 407); укр.талапати ’плюхаць (у ваду), муціць ваду, пэцкаць’, талапнути = телепнути ’ўдарыць’. Тады аталапанець ’стаць аталапаным, г. зн. удараным, абпэцканым, плюхнутым (у ваду)’. Нельга выключыць і сувязі з целяпень (гл.) з семантычным ходам: ’стаць целяпнём’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пага́ніць1, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак., што.
Разм.
1.Пэцкаць чым‑н., рабіць брудным. Паганіць хату. Паганіць рукі.
2. Ганьбіць. [Лясніцкі:] — Ваш стараста — здраднік. Суровая рука народа павінна знішчаць такіх мярзотнікаў, каб яны не паганілі нашу зямлю, не атручвалі наша чыстае паветра.Шамякін.
пага́ніць2, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Разм. Неадабральна, дрэнна адазвацца пра каго‑, што‑н. Раніцою ўстане [муж] і без слова ідзе на ток. Прыйдзе адтуль чорны ад пылу,.. памыецца і без слова садзіцца снедаць. Арыне іншы раз хочацца, каб ён паганіў ці пахваліў снеданне, і яна дапытваецца ў яго пра гэта.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)