цвёрды
1. твёрдый;
2. жёсткий;
3.
○ ц. зы́чны — твёрдый согла́сный;
ц. знак — твёрдый знак;
◊ ~дае сло́ва — твёрдое сло́во;
стая́ць на ~
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
цвёрды
1. твёрдый;
2. жёсткий;
3.
○ ц. зы́чны — твёрдый согла́сный;
ц. знак — твёрдый знак;
◊ ~дае сло́ва — твёрдое сло́во;
стая́ць на ~
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
секану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце;
1. Моцна, з размаху ўдарыць якім‑н. вострым прадметам, зброяй.
2.
3. Выстраліць кароткай чаргой са зброі па нечым.
4.
5.
6.
7.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сапсава́цца, ‑псуюся, ‑псуешся, ‑псуецца; ‑псуёмся, ‑псуяцеся;
1. Зрабіцца няспраўным, непрыгодным для карыстання, ужывання.
2. Стаць хваравітым ад чаго‑н.
3. Змяніцца на горшае, пагоршаць, зрабіцца дрэнным.
4. Набыць дрэнныя звычкі, схільнасці; распусціцца.
5. Стаць нясвежым (аб прадуктах).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упя́цца, упнуся, упнешся, упнецца; упнёмся, упняцеся;
1. Уперціся ў што‑н. для апоры, адштурхоўвання, супраціўлення.
2. Напружыць свае сілы, напяцца.
3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даць
1.
2. (што) подве́ргнуть (чему); наложи́ть (что);
◊ д. зразуме́ць — дать поня́ть;
д. во́лю сляза́м — дать во́лю слеза́м;
д. во́лю рука́м — дать во́лю рука́м;
без
д. аб сабе́ знаць — дать о себе́ знать;
д. галаву́ на адсячэ́нне — дать го́лову на отсече́ние;
не д. (сябе́) у кры́ўду — не дать (себя́) в оби́ду;
не д. хо́ду — не дать хо́ду;
д. пу́дла — промахну́ться; дать ма́ху;
і паню́хаць не д. — и поню́хать не дать;
д. по́ўху — дать затре́щину, отве́сить оплеу́ху;
д. во́лю сваі́м пачу́ццям — дать во́лю свои́м чу́вствам;
д. бяро́завай ка́шы — дать берёзовой ка́ши;
дае́ сябе́ адчува́ць — даёт себя́ знать;
д. даро́гу — дать доро́гу;
д. ход (спра́ве) — дать ход (де́лу);
д. дзёру (дра́ла, драпака́, лататы́) — дать (зада́ть) дёру (дра́ла, тя́гу, лататы́, стрекача́, стречка́);
д. дразда́ —
д. адбо́й — дать отбо́й;
д. спако́й — оста́вить в поко́е;
д. ве́ры — пове́рить, дать ве́ру;
д. круг — дать крю́ку;
(не) д. дыхну́ць — (не) дать дух перевести́; (не) дать вздохну́ть;
д. ду́лю — показа́ть фи́гу (ку́киш);
д. газ — дать газ;
д. ду́ба —
д. га́сла — дать знать; оповести́ть;
я табе́ дам! — я тебе́ (те) дам!;
як бог дасць — как бог даст;
д. пе́рцу (чо́су) — (каму) дать пе́рцу (кому);
до́рага б даў (заплаці́ў) — до́рого бы дал (уплати́л);
д. па ша́пцы — дать по ша́пке;
д. фо́ру — дать фо́ру;
д. за́дні ход — дать за́дний ход;
д. пача́так — (чаму) дать нача́ло (чему);
д. пы́тлю (жа́ру) — дать жару;
д. храпака́ — зада́ть храпови́цкого;
д. ды́хту — дать взбу́чку (нагоня́й), намы́лить (намя́ть) хо́лку;
д. ма́ху — дать ма́ху;
д. (зае́хаць) у ву́ха — дать (съе́здить) в у́хо;
д. зда́чы — дать сда́чи;
д. у ла́пу — дать в ла́пу;
д. па ла́пах — дать по рука́м;
ра́ды не д. — а) не упра́виться, не сла́дить (с кем-, чем-л.); б) ума́ не приложи́ть;
д. у галаву́ — уда́рить в го́лову;
д. па ка́рку (у ка́рак) — дать по ше́е;
д. сябе́ ашука́ць (падману́ць) — да́ться в обма́н;
д. ла́зню — зада́ть ба́ню;
д. лазы́ — зада́ть пе́рцу;
не д. спу́ску — не дать спу́ску;
д. у ко́сці — всы́пать; дать взбу́чку;
як піць д. — как пить дать;
бог дасць — бог даст;
бог ро́зуму не даў — бог ума́ лиши́л;
д. наганя́й (прачуха́нку, прачуха́нец) — дать нагоня́й; протере́ть с песо́чком;
д. прабо́рку — дать нахлобу́чку;
да́йце час — да́йте срок;
д. падста́ву — дать по́вод;
д. нагу́ —
д. жыццё — (каму) дать жизнь (кому);
д. лад — привести́ в поря́док;
як піць д. — как пить дать;
сам не гам і друго́му не дам —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Ne differas in crastinum
Не адкладай на заўтра.
Не откладывай на завтра.
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
про предлог с
1. пра (каго, што); аб (кім, чым);
говори́ть про кого́-л. гавары́ць пра каго́-не́будзь;
2. (для, ради) для (каго, чаго);
э́то не про тебя́ пи́сано
◊
про себя́ сам сабе́; (тихо) паці́ху;
ду́мать (чита́ть) про себя́ ду́маць (чыта́ць) сам сабе́;
про запа́с у запа́с;
ни за что ни про что без
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ула́да
◊ стра́ціць ~ду над сабо́й — потеря́ть власть над собо́й;
стырно́ ўла́ды —
узя́ць ~ду — встать у вла́сти
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
сту́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае;
1.
2. Рабіць стук, шум пры ўдарах, штуршках; удараць са стукам.
3. Удараць (у дзверы, акно і пад.), стукам выказваць просьбу ўпусціць куды‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ра́да
1.
2. (совместное обсуждение) сове́т
◊ ра́ды няма́: — а) сил нет; сла́ду нет; б) вы́хода нет;
ра́ды не даць: — а) не упра́виться, не сла́дить (с кем, чем); б) ума́ не приложи́ть;
ні да ра́ды ні да зва́ды — ни ры́ба ни мя́со; ни то ни сё;
ра́ду ра́дзіць — ду́му ду́мать, сове́т держа́ть;
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)