3) які́ захо́ўвае ад псава́ньня, які́ кансэрву́е; засьцерага́льны
2.
n.
1) кансэрва́тар -а m.
2) рэакцыянэ́р -а m., рэакцыянэ́рка f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
маніто́рынг
(англ. monitoring, ад лац. monitor = перасцерагальны)
1) назіранне, ацэнка і прагноз стану навакольнага асяроддзя ў сувязі з гаспадарчай дзейнасцю чалавека;
2) сістэматычнае назіранне за якім-н. працэсам з мэтай выяўлення яго адпаведнасці пажаданаму выніку або першапачатковым меркаванням.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
кваліфіка́цыя
(с.-лац. qualificatio, ад лац. qualitas = якасць + facio = раблю)
1) ступень падрыхтаванасці чалавека да якой-н. працы (напр. спецыяліст высокай кваліфікацыі);
2) рабочая прафесія, спецыяльнасць (напр. к. механіка);
3) характарыстыка якасці, ацэнка чаго-н. (напр. к. тавараў масавага ўжытку).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
wydanie
wydani|e
н.
1. выдаванне; выдача;
~e zbiega — выдача ўцекача;
2. выданне;
~e jubileuszowe — юбілейнае выданне;
~e sądu — ацэнка; выказванне меркавання;
panna na ~u — дзяўчына на выданні
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Та́кса1 ’расцэнка тавараў або памер аплаты’ (ТСБМ), сюды ж таксава́ць ’вылічаць, ацэньваць’ (Нас., ТСБМ, Некр. і Байк.), таксо́ўшчык ’ацэншчык’ (Байк. і Некр.), такса́тар, таксо́ўнік ’тс’ (Некр. і Байк.), відаць, працяг ст.-бел.такса ’такса, расцэнка’ (1563 г.) < ст.-польск.taksa, што да с.-лац.taxa; са ст.-польск.taksować і ст.-бел.таксовати (Булыка, Лекс. запазыч., 78, 81). У сучасныя мовы, хутчэй за ўсё, запазычана з заходнееўрапейскіх моў, параўн. франц.taxer ’устанаўліваць цвёрды кошт’ — з лац.taxāre ’ацэньваць, вызначаць кошт’, уласна ’абмацваць (прыцэньваючыся)’, што этымалагічна звязана з лац.tangere ’датыкацца, чапаць, спрабаваць’, ням.Taxe ’ацэнка, расцэнка’ і інш. (Чарных, 2, 225–226; Фасмер, 4, 13; ЕСУМ, 5, 505).
Та́кса2 ’сабака Canis vertagus’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Выводзіцца (праз рус.такса?) з ням.Dachshund ’такса’, якое літаральна азначае ’барсуковы сабака’, спецыяльная парода сабак, выведзеная для палявання на звяроў, што хаваюцца ў норах (ЕСУМ, 5, 505; Чарных, 4, 13; Фасмер, 4, 13).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
approval
[əˈpru:vəl]
n.
1) ухвале́ньне n.; прыхі́льная ду́мка
He gave his approval to our plan — Ён ухвалі́ў наш плян
2) зго́да f.; зацьве́рджаньне n.
on approval — на зго́ду, на зацьве́рджаньне
3) разгля́д -у m., ацэ́нкаf.
to submit for approval — пада́ць на разгля́д
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АГРАМЕТЭАРАЛО́ГІЯ
(ад агра... + метэаралогія),
сельскагаспадарчая метэаралогія, навука, якая вывучае метэаралагічныя, кліматычныя і гідралагічныя ўмовы, што маюць значэнне для сельскай гаспадаркі. Амаль не адмежавана ад агракліматалогіі (вывучае клімат як фактар с.-г. вытв-сці). Задачы аграметэаралогіі: вывучэнне заканамернасцяў фарміравання метэаралагічных і кліматычных умоў с.-г. вытв-сці, мікраклімату палёў; распрацоўка метадаў колькаснай ацэнкі ўплыву метэаралаг. фактараў на рост і фарміраванне ўраджаю, на развіццё шкоднікаў і хвароб с.-г. культур; абгрунтаванне эфектыўных мер па пераадоленні неспрыяльных і небяспечных для сельскай гаспадаркі гідраметэаралагічных з’яў; агракліматычнае абгрунтаванне прыёмаў меліярацыі; распрацоўка метадаў аграметэаралагічных прагнозаў; с.-г.ацэнка кліматычных рэсурсаў тэрыторыі і інш. На Беларусі рэгулярныя аграметэаралагічныя назіранні праводзяцца з 1921; у 1995 — на 48 метэастанцыях, у т. л. на 5 аграметэаралагічных станцыях. На аснове шматгадовых назіранняў падрыхтаваны агракліматычныя даведнікі (выд. 1958, 1970, 1985).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
mark1[mɑ:k]n.
1. след; пля́ма;
dirty marks бру́дныя пля́мы
2. адзна́ка, прыкме́та;
The work bears the marks of a genius. Твор мае прыкметы геніяльнасці.
3. адзна́ка, ацэ́нка;
high/good marks высо́кія/до́брыя адзна́кі
4.hist. ма́рка (грашовая адзінка ў Германіі)
♦
be up to the markBrE быць до́брым і быць на нале́жным узро́ўні; адпавяда́ць патрабава́нням;
hit/miss the mark папа́сці ў цэль/прамахну́цца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
падзя́ка, ‑і, ДМ ‑дзяцы, ж.
Пачуццё ўдзячнасці за што‑н. добрае. Выказаць падзяку. □ Відаць, у падзяку за давер Саша хацеў расказаць пра дзяўчыну як можна больш харошага і прыемнага.Кулакоўскі.У .. вялікіх карых вачах [Лазарэўскай] была ціхая падзяка і даверлівасць.Паслядовіч.// Словы або іншы знак выражэння гэтага пачуцця, а таксама што‑н. матэрыяльнае, што даецца ў знак удзячнасці. Адчуўшы ў руках жаданыя кнігі, Ігнась прамармытаў нейкую падзяку і выйшаў.Мурашка.За радасць, шчасце наша Маскве падзяку шлём.Астрэйка.[Міхал:] А прынясеш што — без падзякі Ужо не выпусціць, заплаціць, А на дарэмшчыну не квапіць.Колас.// Афіцыйная высокая ацэнка чыёй‑н. работы. Абвясціць падзяку. □ Алесю Голубу ад мясцовых органаў за пільнасць і аказаную дапамогу ў выяўленні злачынцаў была вынесена падзяка.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сумле́нне, ‑я, н.
Маральная ацэнка сваіх дзеянняў і ўчынкаў на аснове разумення абавязку перад грамадствам, радзімай, калектывам, сям’ёй. І не магло быць іншага рашэння, Чым тое, што падказана сумленнем: Памерці, а свабоду адстаяць!Жычка.Сэрца і чыстае сумленне патрабавалі не маўчаць.Няхай.Работа ў гаспадароў была гэтакая, што калі і не калупацца з ёю, дык сумленне вельмі мучыць не будзе.Чорны.// Пра найбольш сумленных, справядлівых, адказных за свае паводзіны прадстаўнікоў якога‑н. калектыву, грамадства і пад. За партыю мы тост свой узнімаем, Яна сумленне нашае і сцяг.Астрэйка.
•••
Для ачысткі сумленнягл. ачыстка.
Здзелка з сумленнемгл. здзелка.
Са спакойным (з чыстым) сумленнем — будучы ўпэўненым у правільнасці сваіх учынкаў, дзеянняў, зусім спакойна (рабіць што‑н.).
Сумленне загаварыла — стала сорамна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)