адбарані́ць, -раню́, -ро́ніш, -ро́ніць; -ро́нены; зак., каго-што.

Абараніць каго-н., засцерагчы ад чыіх-н. непрыхільных, варожых дзеянняў.

А. ад хуліганаў.

|| незак. адбараня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| звар. адбарані́цца, -раню́ся, -ро́нішся, -ро́ніцца; незак. адбараня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

абагаві́ць, -гаўлю́, -гаві́ш, -гаві́ць; -гаві́м, -гавіце́, -гавя́ць; -гаўлёны; зак., каго-што.

Аднесціся з захапленнем, з любасцю да каго-н., узняць на ўзровень бажаства.

А. паэта.

А. героя.

|| незак. абагаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. абагаўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

абапі́ць, -п’ю́, -п’е́ш, -п’е́; -п’ём, -п’яце́, -п’ю́ць; -пі́ў, -піла́, -ло́; зак., каго (разм.).

Увесці каго-н. у страту, многа выпіўшы за яго кошт.

Я ж вас не аб’ем і не абап’ю.

|| незак. абапіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

спас¹, -у, м.

У выразе: спасу няма

1) ад каго-, чаго-н., не пазбавіцца, не ўратавацца ад каго-, чаго-н.

Спасу няма ад пустазелля;

2) пра вельмі моцную ступень праяўлення чаго-н.

Спасу няма ад дажджу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

удыхну́ць², -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., што ў каго (што) (высок.).

Абудзіць у кім-н. што-н. (які-н. настрой, думкі і пад.).

У. надзею.

У. жыццё ў каго-н. (абудзіць да дзейнасці).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ура́зіць, -а́жу, -а́зіш, -а́зіць; -а́жаны; зак.

1. каго (што). Зрабіць вялікае ўражанне.

Яго ўразіла незвычайная цішыня.

2. каго-што. Балюча закрануць, пакрыўдзіць.

У. чыё-н. самалюбства.

|| незак. ура́жваць, -аю, -аеш, -ае і уража́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

утаро́піцца, -плюся, -пішся, -піцца; зак., у каго-што.

Не зводзячы вачэй, углядзецца ў каго-, што-н.; стаць пільным, накіраваным (пра вочы, позірк).

Чаго ты ў мяне ўтаропіўся? Яго позірк утаропіўся ўдаль.

|| незак. утаро́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

похо́жий падо́бны (да каго, чаго, на каго, што);

э́то похо́же на то, что… гэ́та падо́бна на то́е, што…;

э́то ни на что не похо́же гэ́та ніку́ды не ва́рта;

похо́жий, как две ка́пли воды́ падо́бны, як дзве кро́плі вады́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

позыва́ть несов. цягну́ць (на што, да чаго); адчува́ць по́зыў (на што, да чаго);

позыва́ет на еду́ (кого-л.) безл. ця́гне на яду́ (да яды́) (каго-небудзь);

позыва́ет на рво́ту (кого-л.) безл. ця́гне (бярэ́) на вані́ты (каго́е́будзь);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Падбухто́рыць ’падгаварыць каго-н. да якога-н. дзеяння’ (ТСБМ, Шат., Сл. ПЗБ). Гл. бухторыць (пад бухцець). Цікавае змяненне семантыкі вытворнага дзеяслова. Зыходнае бел. бухторыць азначае ’праз меру ліць вадкасць; звыш меры ліць і пад.’ Значэнне ж польск. buchtorzyć ’дурыць, баламуціць’ наводзіць на думку аб магчымым семантычным запазычанні.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)