ло́пацца, ‑аецца; незак.

1. Даваць трэшчыны, разломвацца, раздзірацца; трэскацца. Лопаецца скура на руках. Лёд лопаецца. □ Лопаліся шыбы вокнаў, і з іх вырывалася клубы дыму і языкі полымя. Лупсякоў. Уначы ад марозу лопаліся бярвенні ў сценах. Хомчанка. // Ірвацца з трэскам. Струны лопаюцца. Трос лопаецца. // Трэскаючыся, распадацца. На ўзгорках ужо зусім суха. Лопаюцца прыгрэтыя сонцам пупышкі арэшніку. Жычка. // Выбухаць, разрывацца (пра бомбы, снарады, міны і пад.). Снарады сталі густа, са скрогатам лопацца над танкамі. Мележ. // Надзімаючыся, разрывацца і знікаць. У лужынах на асфальце ўсхопліваліся і, праплыўшы крыху, лопаліся бурбалкі. Карпаў.

2. перан. Разм. Цярпець поўную няўдачу, крах. Лопаюцца планы. Лопаюцца надзеі.

•••

Лопацца са смеху — тое, што і паміраць са смеху (гл. паміраць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

stomach

[ˈstʌmək]

1.

n.

стра́ўнік -а m.; жыво́т -ата́ m.; трыбу́х -а́ m.

2.

v.t.

1) перава́рваць, ператраўля́ць

2) Figur. цярпе́ць; трыва́ць

He could not stomach such insults — Ён ня мог сьцярпе́ць такі́х зьнява́гаў

•

- turn one’s stomach

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ску́ла ​1, ‑ы, ж.

1. Адна з парных касцей чэрапа, размешчаная ніжэй вочніцы над верхняй сківіцай твару, а таксама адпаведная частка твару. Пасля таго, як нарадзілася дзіця, Ірына схуднела. Вочы яе запалі, скулы завастрыліся. Новікаў. Увесь гэты чалавек, выраз яго твару, вострыя скулы, гарачы тон прамовы нечым прываблівалі. «Маладосць». Белы маршчыністы лоб над загарэлымі скуламі шчодра акроплены потам. Брыль.

2. Спец. Выгіб корпуса судна ў тым месцы, дзе борт, закругляючыся, пераходзіць у днішча.

ску́ла ​2, ‑ы, ж.

Гнойны нарыў, фурункул. Пан доўга ганяўся за зайцамі, крычаў на ўсё горла супраць ветру, вось і села яму скула ў горле. Якімовіч. [Вацік:] — Дык нельга ж цярпець такі боль: скулу трэба выціснуць, а рану загаіць. Баранавых.

•••

Гадзіць як благой (ліхой) скуле гл. гадзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стра́та ж.

1. (лишение чего-л.) поте́ря;

с. крыві́ — поте́ря кро́ви;

с. зро́ку — поте́ря зре́ния;

с. працаздо́льнасці — поте́ря трудоспосо́бности;

2. (пропажа) уте́ря, поте́ря;

3. убы́ток м.; уще́рб м.;

пане́сці ~ту — понести́ убы́ток (уще́рб);

4. утра́та, поте́ря;

смерць вучо́нага — вялі́кая с. — смерть учёного — больша́я утра́та (поте́ря);

◊ цярпе́ць ~ту — быть в убы́тке, нести́ поте́ри

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

zerschlágen

*

1.

vt

1) разбіва́ць

sich wie ~ fühlen — адчува́ць сябе́ разбі́тым

2) разграмі́ць, зні́шчыць

2.

(sich) разбіва́цца; цярпе́ць крушэ́нне

die Sáche hat sich ~ — нічо́га (з гэ́тага) не вы́йшла

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

digest

[daɪˈdʒest]

1.

v.t.

1) ператраўля́ць

2) разуме́ць; засво́йваць

3) клясыфікава́ць, скарача́ць, рэзюмава́ць, рабі́ць каро́ткі вы́клад зьме́сту

4) перано́сіць; цярпе́ць

2.

n. [ˈdaɪdʒest]

1) каро́ткі вы́клад зьме́сту, да́йджэст -у m.

2) збор скарачэ́ньняў

a digest of great novels — збор скаро́чаных клясы́чных рама́наў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

rough​3 [rʌf] v. :

♦ rough it infml абыхо́дзіцца без звыча́йных выго́д; перано́сіць, цярпе́ць няго́ды

rough out [ˌrʌfˈaʊt] phr. v. рабі́ць (што-н.) у агу́льных ры́сах;

rough out an article накі́даць артыку́л;

rough out some arrangements наме́ціць прыблі́зны план

rough up [ˌrʌfˈʌp] phr. v. infml збі́ць, мо́цна пабі́ць (каго-н.);

He was roughed up and pushed into the street. Яго збілі і выкінулі на вуліцу.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

dúrchfallen

* vi (s)

1) права́львацца, валі́цца

2) цярпе́ць няўда́чу (на іспытах і г.д.)

er ist im Exámen dúrchgefallen — ён правалі́ўся на экза́мене

~ lássen* — разм. прыве́сці да права́лу; правалі́ць (на іспыце)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ча́ша, ‑ы, ж.

1. Старадаўняя пасудзіна для піцця ў форме паўшар’я. З інакшай думкай пойдзе ў свет і людзі Патомак гэты наш: Згібацца ўжо не будзе і не будзе Піць з недапітых чаш. Купала. // Уст. паэт. Кубак для віна. Давайце ўзнімем чашы За Час, працуе што на нас, На спадзяванні нашы. Вярцінскі. // перан.; чаго або якая. Пра ступень радасці, пакут і пад., якія прыйшлося перанесці каму‑н. Поўна з краем чаша гневу майго На людскія грахі ды бясчыннасці. Багдановіч. Людзі апусцілі галовы, бо ўсе ведалі, якая цяжкая чаша Кроеравай гасціннасці. Караткевіч.

2. Якая‑н. пасудзіна, ёмішча круглай формы. Палошчацца ў бронзавай чашы Вечны агонь. Аляхновіч. На прыгожай драўлянай падстаўцы ўзвышаецца велічная, акаймаваная каласамі чаша. «Маладосць».

•••

Перапоўніць чашу (цярпення) гл. перапоўніць.

Поўная чаша — багаты, заможны (пра дом).

Чаша (цярпення) перапоўнілася — няма больш сіл, магчымасці цярпець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стра́та ​1, ‑ы, ДМ страце, ж.

1. Згуба чаго‑н., знікненне каго‑, чаго‑н. Страта працаздольнасці. Страта апетыту. Страта зроку. □ Сусед, які ўкраў у суседа каня, гэта для Маргунка крайняя ступень страты чалавечай годнасці. Куляшоў. // Урон у сувязі са смерцю каго‑н. блізкага, дарагога, вядомага. Смерць вучонага — вялікая страта. □ Памёр ляснічы наш!.. — То пойдзем, браце, Паплачам хоць па сваёй страце. Колас. Дачка расла бойкая, разумная. Яна як бы ўзнагароджвала іх за страту старэйшага сына, які загінуў на фронце. Хадкевіч. // звычайна мн. (стра́ты, страт). Тое, што страчана ў час ваенных дзеянняў (пра людзей, тэхніку і пад.). Хоць страты роты былі вялікія, але фашысты не прайшлі, падаспелі нашы танкі, і контратака нямецка-фашысцкіх войск захлябнулася, іх супраціўленне было зламана, фашыстаў выбілі з умацаванняў і пагналі на захад. Гурскі. Усё: і пакуты, і страты, І грозныя дні ў барацьбе Пазналі героі-салдаты За нас — За мяне і цябе. Кірэенка.

2. Тое, што страчана; прапажа. Раптам страта знайшлася — у аднаго пасажыра было два білеты: зліпліся згорнутыя паперкі, дык не заўважылі. Марціновіч. О, як ён [Вандроўнік] рад быў зноў, калі Сваю пабачыў страту! І Хлебу нізкі, да зямлі, Аддаў паклон, як брату. Танк. // Нястача чаго‑н. Так... хоць зямлі свае нямнога, Але ўсё ж лепей, як нічога. А збудзь яе — пачуеш страту. Колас.

3. звычайна мн. (стра́ты, страт). Безгаспадарчыя выдаткі. Многія гаспадаркі дрэнна выкарыстоўваюць тэхніку, дапускаюць марудлівасць на ўборцы і тым самым дапускаюць страты збожжа. Машэраў. Што значыць зжаць жыта за шэсць дзён замест месяца? Не будзе страт, павялічыцца ўраджай на два-тры цэнтнеры з гектара. Дуброўскі.

•••

Увесці ў страту гл. увесці.

Цярпець страту гл. цярпець.

стра́та ​2, ‑ы, ДМ страце, ж.

У буржуазнай сацыялогіі — грамадская групоўка людзей, аб’яднаных пэўнай агульнай сацыяльнай рысай (маёмаснай, прафесіянальнай, адукацыйнай і г. д.), якая проціпастаўляецца класу (у 2 знач.) як паняццю марксісцкай сацыялогіі.

[Лац. stratum — слой.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)