Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дапушча́льнасцьж.
1. (дазвол) Zúlassung f -;
2. (меркаванне, здагадка) Ánnehmbarkeit f -;
3. (цярпімасць, ніштаватасць) Náchsicht f -, -en; Dúldsamkeit f -; Toleránz f -;
4.матэм.Ánnahme f -, -n; Voráussetzung f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
здага́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
1. Думка, меркаванне, заснаваныя на верагоднасці, магчымасці чаго‑н. Здагадка бацькі была, безумоўна, правільная: чалавек да соснаў мог прыйсці толькі з лесу.Курто.Маланкай у свядомасці Міхала мільганула здагадка: — Ліст ці тэлеграма?Васілевіч.
2. Кемлівасць, здагадлівасць. Дзе не хапае сілы, там выручае спрыт, выручае здагадка.Лынькоў.— Ды ўсё ж няма ў нас у калгасе чалавека з большай гаспадарчай здагадкай, чым Маркавіч.Краўчанка.
•••
Губляцца ў здагадкахгл. губляцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Наагу́л ’увогуле, наогул’ (Гарэц., Яруш., Касп., Бяльк.), наогул (ТСБМ), укр.навгу́л ’агульна, усе разам’, польск.na ogół ’увогуле, агульна, без дэталізацыі’. Ад агу́л ’усе разам, гурт’ (гл. агульны); адносна літаратурнай формы можна выказаць меркаванне аб запазычанні з польск. (націск, адсутнасць пратэзы перад о́).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трайні́ла, трайня́, трэйня́ ’вілкі, што злучаюць задок воза з перадком’ (Сл. ПЗБ; гродз., кам., чавус., касцюк., ЛА, 2), параўн. польск.дыял.trei̯niła ’кавалак дрэва з развілкай’. Меркаванне пра запазычанне з літ.trainìlas ’тс’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 5, 112) не пераконвае, параўн. трайня2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Непакаля́ны (непокаля́ны) ’незабруджаны, незапэцканы’ (Арх. ТС). Да пакалі́ць ’забрудзіць, запэцкаць; вымазаць’. Меркаванне Булыкі (Лекс. запазыч., 134) пра запазычанне ст.-бел.непокаляный (непокаланный, непоколяный) ’незаплямлены; бязгрэшны’ (1598) са ст.-польск.niepokalany ’тс’ грунтуецца, відавочна, на прыналежнасці да царкоўнай тэрміналогіі (параўн. niepokalane zaczęcie ’бязгрэшнае зачацце’ Брукнер, 214), аднясенні да польск.kał ’бруд, гразь’ і акцэнталагічных асаблівасцях слова, што, аднак, нельга лічыць дастаткова доказным: зыходны дзеяслоў калі́ць (каля́ць) ’мазаць, пэцкаць’ (гл.), з якога выводзіцца значэнне старабеларускага слова, мае праславянскі характар, а шырокае ўжыванне дзеяслова пакалі́ць (пакаля́ць) у народнай мове, у тым ліку і ў архаічных палескіх гаворках, якія дэманструюць значную ўстойлівасць у адносінах да польскіх запазычанняў, не дае падстаў прыняць выказанае меркаванне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Судзьба́ ’доля, лёс’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС): sudźba bóża ’прадвызначэнне’ (Федар. 4), судзьба́ — працэсуальны назоўнік ад дзеяслова судзіць (слуц., Жыв. НС), ст.-бел.судба ’тс’: судбы судеи (Альтбаўэр). Параўн. старое ўкр.судьба́ ’доля’, рус.судьба́ ’лёс’, чэш.sudba ’прадвызначэнне, доля’, славен.sódba ’прысуд; меркаванне, думка’, старое ’лёс’, серб.-харв.судба ’тс’, балг.съдба́ ’тс’, макед.судба ’доля, лёс’, ст.-слав.сѫдьба ’прысуд; права, закон; рашэнне, пастанова’. Прасл.*sǫdьba — абстрактны назоўнік ад *sǫditi, гл. судзіць (Шустар-Шэўц, 1376; Скок, 3, 356; Бязлай, 3, 283). Існуе меркаванне, што гэта самастойныя ўтварэнні ў асобных славянскіх мовах, а значэнне ’лёс’ распаўсюдзілася пад уплывам рускай мовы. параўн. Махэк₂, 568; Русек, Этимология–2000–2002, 50.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гада́ннен.
1. (адгадванне) Wáhrsagen n -s; Kártenlegen n -s (на картах);
гада́нне па руцэ́ das Wáhrsagen aus Hándlini¦en; Hándlesekunst f -;
2. (меркаванне, здагадка) Mútmaßung f -, -en; Vermútung f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
wygłosić
зак. сказаць, прамовіць;
wygłosić przemówienie — сказаць прамову;
wygłosić odczyt — прачытаць лекцыю;
wygłosić swoje zdanie — выказаць сваё меркаванне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
заключэ́нне, ‑я, н.
1.Дзеяннепаводледзеясл. заключаць — заключыць (у 1 знач.).
2. Вывад, суджэнне, меркаванне, зробленыя на падставе чаго‑н. Зрабіць заключэнне. Прыйсці да заключэння. Заключэнне ўрача. □ А Сцёпка вывеў з гэтага такое заключэнне, што і перабор меры таксама нядобры, як і недабор.Колас.
3. Апошняя, заключная частка твора, прамовы і пад. Дысертацыя складаецца з уступу, трох глаў і заключэння. □ У заключэнні перадачы выступае калгасная мастацкая самадзейнасць.«Звязда».
•••
У заключэнне — пад канец, заканчваючы што‑н. У заключэнне хор выконваў песню.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)