яму́ і ка́рты ў ру́кі er verstéht sich daráuf, er kennt sich aus
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бра́цца
1. (рукамізашто-н.) etw. (um)fássen vt;
бра́цца за ру́кі ein ánder [sich] an den Händen fássen;
2. (абавязацца) übernéhmen*vt, auf sich nehmen*; sich verpflíchten (+ zu + inf);
3. (пачынаць) an die Árbeit géhen*;
ён бярэ́цца за спра́ву энергі́чна er legt sich tüchtig ins Zeug;
адку́ль гэ́та ў цябе́ бярэ́цца? wo hast du das her?;
бра́цца за ро́зумразм. zur Besínnung kómmen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ла́пав разн. знач. ла́па, -пы ж.;
ла́пы медве́дя ла́пы мядзве́дзя;
у него́ не ру́ки, а настоя́щие ла́пы у яго́ не ру́кі, а сапра́ўдныя ла́пы;
на ла́пах ёлки лежи́т снег на ла́пах е́лкі ляжы́ць снег;
ла́па культива́тора ла́па культыва́тара;
◊
попа́сть в ла́пы тра́піць у ла́пы;
наложи́ть ла́пу на что́-л. налажы́ць ла́пу на што-не́будзь;
дать в ла́пу даць у ла́пу.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
проси́тьнесов.
1.в разн. знач. прасі́ць;
проси́ть по́мощи прасі́ць дапамо́гі (рату́нку);
проси́ть за бра́та прасі́ць за бра́та;
проси́ть до́рого за ло́шадьразг. прасі́ць до́рага за каня́;
2.(приглашать) прасі́ць, запраша́ць;
3.(милостыню) жабрава́ць;
◊
проси́ть че́стью прасі́ць па-до́браму;
ми́лости про́сим бу́дзьце ласка́вы, калі́ ла́ска;
прошу́ (вас) прашу́ (вас);
прошу́ поко́рнейше прашу́ пако́рна (шчы́ра);
проси́ть руки́уст. прасі́ць рукі́ (сва́тацца);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тре́тийв разн. знач. трэ́ці;
тре́тьего дня пазаўчо́ра;
в тре́тьем году́ пазале́тась, у пазаміну́лым го́дзе;
в тре́тьих па-трэ́цяе;
в тре́тий раз трэ́ці раз;
тре́тье лицо́юр. трэ́цяя асо́ба;
в тре́тьем лице́ (говорить, писать) у трэ́цяй асо́бе;
тре́тье поколе́ние трэ́цяе пакале́нне;
◊
из тре́тьих рук праз трэ́ція ру́кі;
тре́тьей руки́ не ле́пшы, не ве́льмі што;
до тре́тьих петухо́в да трэ́ціх пе́ўняў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мача́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.штоўшто. Апускаць, акунаць у што‑н. вадкае або сыпкае. Марта напякла скавародку сала, і ўсе мачалі ў яго бульбу і елі ўрачыста, па-святочнаму.Брыль.Гадзінай пазней, седзячы на беразе, браты, усё яшчэ моўчкі, мачалі рукі ў ваду і прыкладалі да сінякоў і гузоў.Караткевіч.Ладымер .. мачаў цыбулю ў соль і запіваў квасам.Чорны.//што. Расходаваць што‑н. мачаннем. А раз нядзеля, дык і бліны. А раз бліны, дык і мачанка. А раз яна, мачанка, дык і мачаць яе павінны.Крапіва.
2.што. Спец. Вырабляць што‑н. апусканнем у які‑н. раствор. Мачаць запалкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
набо́к, прысл.
1. На адзін з бакоў. Галас, схіліўшы набок галаву, падышоў да мяне бачком.Колас.Машыну падкінула і нахіліла набок.Новікаў.Русыя валасы акуратна зачасаны набок.Алешка.Схапіўшыся за грудзі, дэсантнік пахіснуўся набок, ніцма ўпаў на зямлю.М. Ткачоў.// Набакір; накасяк. У пасаджанай набок новенькай шапцы з залацістай эмблемай чыгуначніка.. [Вася] бадзёра наігрываў вясёлы факстрот, склікаючы да сябе суседскую моладзь.Ракітны.// Убок (адкінуць, адставіць і пад.). Работай сагрэйся, калі халады, Не будзеш пахукваць на рукі тады. Набок — рукавіцы, ватоўку — набок.Бялевіч.Ад яго [Міколавых] удараў каскі Адлятаюцца набок.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Без мяса і малака, не скаромны. Вячэра мусіла быць посная, але ж трэба было згатаваць нямала-нямнога: дванаццаць страў!Мележ.— Сядай, сынок... Нічога лепшага ў мяне няма... Капуста посная.Чарнышэвіч.
2. Не тлусты. Посная свініна.
3.перан. Хмурны, сумны (пра выраз твару, усмешку і пад.). Малашкін сядзеў выпрастапы, з посным тварам чакаў голасу сакратара.Пестрак.Гаспадар пакоя неяк знячэўку ўстрапянуўся, ураз сагнаў ўсмешку з твару, які стаў ад таго сумны і посны.Быкаў.
4.перан. Прытворна сціплы, ханжаскі. Парэчкус злажыў рукі і падняў угару посны твар, як на маленні.Броўка.
•••
Посны дзеньгл. дзень.
Посны цукаргл. цукар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
празява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што і без дап.
Разм. Не заўважыць, прапусціць, прагледзець. Алесь выцягваў шыю, каб за чужымі галовамі не празяваць, калі паявіцца Ніна.Шыцік.Пакуль дазваніўся, урэшце, ды растлумачыў, у чым справа, празяваў апошні аўтобус у Сяльцо.Быкаў.// Не выкарыстаць, упусціць зручны момант. Уборачная непакоіла Мароза. Ну, што ж, законна, летні дзень год корміць. Празяваеш яго — зімою месяцам не навярстаеш.Лобан.// Аслабіўшы ўвагу да каго‑, чаго‑н., прагледзець, недагледзець за кім‑, чым‑н. — Празяваў я хлопца, — быццам скардзіўся бацька старой. — Вырас ён тут без мяне. Цяжка цяпер у рукі ўзяць. Ох, цяжка. Вялікі ўжо.Сяркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ацані́ць, ацаню, ацэніш, ацаніць; зак., каго-што.
1. Назначыць цану чаму‑н.; вызначыць вартасць чаго‑н. [Несцяровіч краўцу:] — Ацэнім тваю хату і за яе табе будаўніцтва сплаціць.Чорны.
2.перан. Даць ацэнку каму‑, чаму‑н., выказаць сваю думку пра што‑н., вызначыць ролю, характар каго‑, чаго‑н. — Смутак, напрыклад, можа мець апраўданне, што для таго ён, каб пасля яго больш ацаніць радасць.Чорны.Арон хутка ацаніў становішча.Мурашка.// Прызнаць станоўчыя якасці, каштоўнасць і пад. каго‑, чаго‑н. Не! Ніхто, толькі яна [пані] сама сябе можа ацаніць.Бядуля.Свет не бачыў падобнай мастацкай рукі: хай ацэняць цудоўны кілім мастакі...Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)