Лама́к, паманеж ’старэнькая будыніна ці посуд’ (КЭС, лаг.). Да ламаць. Аб прадуктыўнасці суф. -ак у дыялектнай мове гл. Сцяцко, Афікс. наз., 23–24.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тара́нка1 ’сплецены з саломы і лазы посуд для вымярэння збожжа’ (Скарбы). Няясна.

Тара́нка2 ’сушаная рыба, таран’ (ТС, Растарг.). Гл. тара́н1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

jednorazowy

jednorazow|y

аднаразовы;

~ego użytku — аднаразовы (пра посуд, шпрыцы і г.д.)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ку́зкапосуд з кары для ягад’ (Нар. сл., Жыв. сл.), ’прылада для збору рою, зробленая з кары ў выглядзе ражка’ (Нар. сл.). Гл. кузаўч.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мшыць1 ’закладваць мох між бярвенняў’ (красл., Сл. ПЗБ; ТС), мшы́ты ’перасцілаць і запакоўваць посуд на возе’ (Вярэн.), зах.-укр. мшити ’канапаціць мохам’, рус. мшить ’тс’, кастрам. ’перасцілаць і пакаваць посуд на возе’. Да імшыць1.

Мшыць2, мшы́ты, мшы́цца ’пакрывацца тонкімі валаскамі (пры тканні), касмаціцца’, мшы́сты ’калматы, касматы’ (ТС; драг., жытк., лельч., Уладз.), рус. валаг. мши́ться ’зношвацца, рабіцца анучай, акраўкамі’. Да мох ’пух, пушок (на целе), воўна, валокны’, махнаты ’касматы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кі́бліпосуд’ (Сцяшк. Сл.). Укр. кибель ’вядро, цэбар’. Запазычана праз польскае пасрэдніцтва (польск. kibel ’тс’) з ням. Kübel ’цэбар’ (Слаўскі, 2, 131; ЕСУМ, 2, 428).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Су́ды ’два вядры, звычайна з вадой (на каромысле)’ (ТСБМ, Др.-Падб., Нас., Гарэц., Байк. і Некр., Бяльк., Мат. Гом., Сл. ПЗБ, Варл., Шатал.), суда́посуд’ (Сл. рэг. лекс.), суды́, су́дны ’пара вёдзер’ (Касп., Барад.), зборн. су́дзяпосуд’ (Скарбы; гродз., ЖНС), ’драўляны посуд’ (гродз., Сл. ПЗБ; З нар. сл.), памянш. су́дца ’адно вядро’ (лаг., Жд. 2). Укр. суди́на ’пасудзіна’, рус. дыял. судпосуд’, суды́ ’два вядры’, сос́уд, пасу́да, ст.-рус. судъ, ст.-польск. sǫd ’пасудзіна’, в.-луж., н.-луж. sud ’бочка, чан’, чэш., славац. sud ’бочка’, серб.-харв. суд, славен. sọ̑d ’пасудзіна’, балг. съд, макед. сад, ст.-слав. сѫдъ ’пасудзіна’. Прасл. *sǫdъ, этымалагічна тое ж, што і суд (гл.): з прыст. *som‑ і коранем ‑d‑, які да і.-е. *dhē‑ ’ставіць, класці, садзіць’ (гл. дзеяць); параўн. літ. ìndas ’сасуд’, гл. Фасмер, 3, 794; Брукнер, 483; ESJSt, 14, 862. Шустар-Шэўц (1375), следам за Махэкам₂ (591), мяркуе, што гэта назва адносіцца да часу, калі яшчэ не ўжываўся ганчарны круг, а посуд “складвалі” або склейвалі з лазы ці гліны, што адлюстравалася ў чэш. sudy ’цотны’, славен. sod ’тс’, soda ’пара’ (літаральна ’складзены з двух’ або ’складзены ўдвая’), параўн. ст.-інд. samdha‑ ’злучаны, аб’яднаны’, гл. Сной₂, 679. Адсюль і значэнне ’пара вёдзер’ або ’вёдры на каромысле’.

Суды́ ’сюды’ (Мат. Маг.), судэ́мі ’тс’ (маст., Сл. ПЗБ). Гл. сюды.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пусты́ннікпосуд, іншы раз плецены’ (горац., Дзіц. фальк., 631). Магчыма, звязана з літ. pūstìnis ’выдуўны, дуты’, параўн. pūstìnės kėlnės ’галіфе’, г. зн. шырэйшы ў сярэдзіне, пукаты.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

поби́ть сов., в разн. знач. пабі́ць, (много, неоднократно) папабіва́ць, папабі́ць; (избить) набі́ць;

поби́ть реко́рд пабі́ць рэко́рд;

поби́ть посу́ду пабі́ць по́суд;

поби́ть кого́ пабі́ць каго́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

переби́ться

1. (разбиться — о всём, многом) перабі́цца, паразбіва́цца;

вся посу́да переби́лась уве́сь по́суд перабі́ўся (паразбіва́ўся);

2. (преодолеть нужду) разг. перабі́цца, перакі́дацца; см. перебива́ться 1.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)