налажыць​1 дзеяслоў | закончанае трыванне

  1. Палажыць зверху, паверх чаго-н.

    • Н. зверху пліту.
    • Н. гіпс.

  2. Зрабіць якую-н. памету, запіс, знак.

    • Н. рэзалюцыю.
    • Н. свой адбітак на што-н. (пераноснае значэнне: пакінуць след, адбітак на кім-н.).

  3. што і чаго. Кладучы, напоўніць чым-н.

    • Н. воз сена.

  4. Падвергнуць чаму-н., што абазначана назоўнікам.

    • Н. штраф.
    • Н. спагнанне.
    • Налажыць галавой (размоўнае) — прапасці, загінуць.
    • Налажыць лапу (руку) на што (размоўнае) — захапіць што-н., падпарадкаваць сабе.

|| незакончанае трыванне: накладваць.

|| назоўнік: налажэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

захо́пліваць несов.

1. (силой овладевать кем-, чем-л.) захва́тывать;

2. (брать с собой) захва́тывать;

3. (уводить, уносить куда-л.) увлека́ть;

4. застава́ть, захва́тывать, застига́ть;

5. (заставать) захва́тывать, застига́ть;

1-5 см. захапі́ць 1-3, 5, 7

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Initiatíve

[-və]

f -, -n ініцыяты́ва, пачына́нне

die ~ ergréifen* — браць на сябе́ ініцыяты́ву

aus éigener ~ — па ўла́снай ініцыяты́ве

die ~ an sich réißen* — захапі́ць ініцыяты́ву

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

nap

I [næp]

1.

v.(-pp-)

1) прыкархну́ць, задрама́ць

2) to catch napping — захапі́ць каго́ зьняна́цку, нечака́на або́ непадрыхтава́ным

2.

n.

дрымо́та f., перасо́нак -ку m.

II [næp]

n.

ворс -у m. (на ткані́не)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Сы́зма ’раскол, раздзел цэркваў’ (Нас.), ’пустая неўрадлівая зямля’, ’скупы, злы, благі чалавек’, ’хто жыве ў недастатку’ (Сл. ПЗБ), ’бязбожнік’ (Арх. Федар.), ’скрытная, хітрая, каварная і сквапная асоба’ (мсцісл., З нар. сл.), ’злы, благі чалавек’ (Шатал., гродз., Нар. лекс.), ’цвёрдая нявырабленая ўтравелая глеба’ (Янук.), сызматы́к ’раскольнік, іншаверац’, сызматы́чка ’іншаверка’ (Нас.), сюды ж таксама сусмасты́к ’уніят, далучаны да праваслаўя’ (Бес.), сасмасты́к ’чалавек, які насуперак усяму імкнецца захапіць нешта’ (Цых.). Ст.-бел. схизма, сцызма ’рэлігійны раскол’ запазычана са ст.-польск. schizma, schizmatyk (Карскі, Белорусы, 163; Кюнэ, Poln., 100; Булыка, Лекс. запазыч., 181, 174), відаць, пераважна вусным шляхам з пераасэнсаваннем запазычанага слова. Параўн. схізма. Няясныя шляхі развіцця значэння ’неўрадлівая зямля’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

увле́чь сов.

1. (утащить) уцягну́ць, зацягну́ць; (захватить) захапі́ць; (унести) зане́сці, пане́сці; (увести) заве́сці; (направить) накірава́ць;

во́лны увлекли́ ло́дку в мо́ре хва́лі зане́слі (пане́слі) ло́дку ў мо́ра;

ка́мень увлёк за собо́й при паде́нии ма́ссу песка́ ка́мень захапі́ў з сабо́й пры падзе́нні ма́су пяску́;

ме́чты увлекли́ его́ в бу́дущее ма́ры зане́слі (завя́лі) яго́ ў бу́дучыню;

2. перен. (восхитить) захапі́ць; (очаровать) зачарава́ць; (пленить) прыва́біць;

рабо́та увлекла́ его́ рабо́та захапі́ла яго́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ви́лка ж.

1. (столовая) відэ́лец, -льца м.;

2. техн., воен. ві́лка, -кі ж.;

ште́псельная ви́лка штэ́псельная ві́лка;

захвати́ть цель в ви́лку воен. захапі́ць цэль у ві́лку;

3. шахм. ві́лка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

налучыць, ‑лучу, ‑лучыш, ‑лучыць; зак.

Разм.

1. на каго-што. Натрапіць, набрысці. Налучыць на воўчую яму. ▪ [Раман:] — Налучыш яшчэ на падземны валун — пакалечыш плугі... Пташнікаў.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.); каго. Знянацку захапіць, застаць. Запытанне настаўніка налучыла.. [Ліду] знянацку. Колас.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.); каго. Здарыцца з кім‑н. І горш за ўсё тое, што гэтае здарэнне якраз налучыла маленькую Натальку. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трыумвірат, ‑у, М ‑раце, м.

Саюз трох палітычных дзеячаў у Старажытным Рыме ў перыяд заняпаду рэспублікі, які меў на мэце захапіць вярхоўную ўладу (першапачаткова — калегія з трох асоб, якая выбіралася з якой‑н. спецыяльнай мэтай). Першы трыумвірат. // Жарт. Пра трох асоб, якія аб’ядналіся для сумеснай дзейнасці. — Дык давайце заключым трыумвірат! — крычаў Янка, — Давайце! — І сябры з запалам паціснулі адзін аднаму рукі ў знак свайго саюзу. Колас.

[Лац. triumviratus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

arrest

[əˈrest]

1.

v.t.

1) арышто́ўваць

2) затры́мваць; спыня́ць

arrested development — затрыма́нае разьвіцьцё

3) зьвярта́ць, захапля́ць, прыко́ўваць

to arrest someone’s attention — захапі́ць не́чыю ўва́гу

2.

n.

1) а́рышт -у m.; зьняво́леньне n.

2) спыне́ньне, затрыма́ньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)