Кнут ’пуга’ (Сл. паўн.-зах., Яруш., Бяльк., Сцяшк.). Укр. кнут, рус. кнут, ст.-рус. кнутъ (іншыя славянскія паралелі — запазычанні з рускай мовы). Крыніца ўсходнеславянскіх слоў паўночнагерманская: ст.-ісл. knutrвузел’ (гаворка ідзе пра «вузлаваты» біч). Іншыя этымалогіі неверагодныя (Фасмер, 2, 265).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

разблы́таць

1. (развязаць вузел і г. д.) lösen vt; ufknüpfen vt, entwrren vt;

2. (зрабіць зразумелым) klären vt, ins Rine brngen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кі́пу

(кечуа kipu = вузел)

вузельчыкавае пісьмо старажытных народаў Паўд. Амерыкі; уяўляла сабой вяроўку з прывязанымі каляровымі матузамі (колькасць і форма вузельчыкаў на іх мелі пэўны ўмоўны сэнс).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

транзі́т, ‑у, М ‑зіце, м.

1. Правоз тавараў ці пасажыраў з аднаго пункта ў іншы праз прамежкавыя пункты. Транзіт тавараў цераз Мінскі чыгуначны вузел.

2. Перавозка грузаў без перагрузкі іх на прамежкавых станцыях.

3. у знач. прысл. транзі́там. Пераязджаючы або перавозячы што‑н. куды‑н. без перасадкі ці без перагрузкі на прамежкавых пунктах. Груз ідзе транзітам.

[Ад лац. transitus — пераход.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скварж, сквірж ‘скручаная пятля на нітцы’ (кам., кобр., ЛА, 5), сквырж ‘закрутка на нітках’ (кобр., Ск. нар. мовы), скваржі́ ‘скруткі на прадзенай нітцы’ (Горбач, Зах.-пол. гов.). Хутчэй за ўсё, ад *vьrzti (гл. вярзці), параўн. балг. вържа ‘вязаць, рабіць вузел’, з гіпатэтычнай прыстаўкай *sk(o)‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Старако́л ‘частка дрэнна ссучанай ніткі, якая ідзе ў сукараткі’, старако́ліцца ‘скручвацца (пра нітку)’ (Шат.). Другую частку слова можна параўнаць з рус. дыял. колы́гавузел на нітцы, на вяроўцы’. Марфалагічная структура слова няясная; не выключана, што слова адпавядае наз. скаракол (гл.), дэфармаванаму ў выніку дээтымалагізацыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

knot

[nɑ:t]

1.

n.

1) ву́зела́ m.

2) бант -а m., ба́нцік -а m., dim.

3) су́вязь f.

nuptual knot — сужэ́нства

4) на́расьць f. (на дрэ́ве)

5) ву́зела́ m. (адзі́нка ху́ткасьці вадапла́ваў)

6) ця́жкасьць, перашко́да f.; замі́нка, за́гваздка f.

2.

v.

1) завя́заваць вузло́м

2) зблы́тваць (-ца), заблы́таць (-ца) у вузлы́

3) завя́зваць, рабі́ць фрэ́ндзлі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

тугі́ straff; fest; stramm gespnnt (нацягнуты);

тугі́ ву́зел (fest) zgezogener Knten, straff geschürzter Knten;

туга́я спружы́на strffe Fder;

тугава́ты на ву́ха schwrhörig, hrthörig

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Кнот ’спецыяльная стужка або скручаная ніць, якая служыць для гарэння ў газавай лямпе, свечцы’ (ТСБМ, Нас., Шат., Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., Нік., Няч., Бяльк., Нік. Очерки, Гарэц., Грыг., Мат. АС). Укр. гніт, рус. кнот праз польск. knot запазычанне з с.-в.-ням. knoteвузел’ (Слаўскі, 2, 288).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мажу́ха, мажжу́ха ’ядловец звычайны, Juniperus communis L.’ (віц., смал. Кіс.; Інстр. II). Паводле Фасмера (2, 637), звязана, відавочна, з мозак (гл.), менавіта з *mozgjъ ’з моцнай драўнінай’ (Гараеў, 212). Ягіч (AfslPh, 8, 654) і Зубаты (AfslPh, 15, 479) супастаўляюць гэту лексему з літ. mãzgasвузел’, тады мажу́ха — ’вузлаватая дрэва’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)