opuścić

зак.

1. апусціць;

~ć ręce перан. апусціць рукі;

2. прапусціць;

~ć okazję — прапусціць (правароніць) магчымасць (выпадак);

3. пакінуць;

~ć dom rodzinny — пакінуць бацькоўскі дом;

~ć żonę — пакінуць (кінуць) жонку;

odwaga mnie ~ła — смеласць пакінула мяне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

wolny

woln|y

1. вольны, свабодны;

mieć ~e ręce — мець вольныя (не звязаныя) рукі;

rzut ~y спарт. вольны кідок (удар);

wstęp ~y — уваход вольны;

2. павольны;

~y bieg — павольны бег;

na ~ym ogniu — на малым агні

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

пастано́ўка ж.

1. (дзеянне) Áufstellen n -s;

пастано́ўка го́ласу Stímmschulung f -;

пастано́ўка пыта́ння Frágestellung f -;

пастано́ўка зада́чы Áufgabenstellung f -;

пастано́ўка мэ́ты Zíelsetzung f -;

2. (манера трымаць) Háltung f -;

пастано́ўка ко́рпуса Körperhaltung f -;

пастано́ўка па́льцаў муз. Fíngersatz m -(e)s;

пастано́ўка ру́кі муз. Hándhaltung f -;

3. тэатр. Áufführung f -, -en, Inszeníerung f -, -en;

тэлевізі́йная пастано́ўка Férnsehspiel n -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

rub

[rʌb]

1.

v.t.

1) це́рці; шарава́ць

Rub your hands to warm them — Трэ́це ру́кі, каб сагрэ́ць іх

2) націра́ць

The nurse rubbed his back — Медсястра́ наце́рла яму́ пле́чы

3) му́ляць (пра абу́так)

2.

n.

1) трэ́ньне, цярцё, націра́ньне n.

2) наму́ленае або́ нацёртае ме́сца

3) Figur. замі́нка, за́гваздка f.

There is the rub — Тут і за́гваздка

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

squeeze

[skwi:z]

1.

v.t.

1) ці́снуць, сьціска́ць

2) абдыма́ць, мо́цна прыціска́ць да сябе́

3) упіха́ць, упі́хваць

4) абцяжа́рваць, уціска́ць (пада́ткамі)

5) informal вымага́ць, выціска́ць

2.

v.i.

1) выціска́цца

Sponges squeeze easily — Гу́бкі лёгка выціска́юцца

2) праціска́цца

3.

n.

1) по́ціск рукі

2) цясно́та, таўкатня́, ціскані́на f.

3) informal дамага́ньнне прыму́сам, шанта́ж -у́ m.

tight squeeze — цяжко́е стано́вішча

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

finger

[ˈfɪŋgər]

1.

n.

1) па́лец -ьца m. (рукі́ і пальча́ткі)

little finger — ме́зенец -ца m.

2) стрэ́лка (гадзі́ньніка, прыймача́)

2.

v.

1) дакрана́цца па́льцамі

2) гра́ць па́льцамі на інструмэ́нце

3) кра́сьці (што-н. мало́е), сьцягну́ць

4) Sl. пака́зваць на каго́; выдава́ць каго́; здра́джваць каму́

•

- burn one’s fingers

- have a finger in the pie

- twist around one’s little finger

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Арэ́х 1, орі́х, горі́х ’выпадкова не ўзараны ўчастак зямлі’ (Выг. дыс., 6) з огрэх ’тс’, у выніку выпадзення г.

Арэ́х 2, гарэ́х. Рус. орех, укр. горіх, оріх, польск. orzech, чэш. ořech, славац. orech, с.-луж. worjech, палаб. vrex, славен. ôreh, серб.-харв. о̀рак, мак. орев, балг. орех (значэнне ў асноўным супадае з беларускім, апрача сербскахарвацкага, македонскага, балгарскага, дзе гэта слова абазначае толькі ’грэцкі арэх — Juglans’); ц.-слав. ст.-рус. орѣхъ (Сразн.). Параўн. літ. ríešas, ríešutas (з памянш. ‑ut‑), лат. riẽksts ’тс’, ст.-пруск. buccareisis ’Buchecker’; праводзяць паралелі таксама з грэч. ἄρυα, алб. ar̄e ’арэх’ (гл. Фасмер, 3, 151–152; Фрэнкель, 731, і літаратуру, якая там прыводзіцца), прычым часта імкнуцца тлумачыць яго як не і.-е. вандроўнае слова (Махэк₂, 418). Малаверагодна тлумачэнне Ільінскага ад дзеяслова rěšiti (ИОРЯС, 20, 4, 153), Голуб-Копечны (257) суадносяць слова арэх з балта-слав. *rēks‑ ’лупіць’ (?) — прасл. *o‑rěši‑ti (?). Ці не трэба звязаць арэх, літ. ríešas, з літ. ríešas сустаў (рукі, нагі)’, якое звязваецца з і.-е. *u̯reikʼǒ‑ тое, што верціцца’ (Фрэнкель, 731).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лешч ’рыба Abramis brama L.’ (Жук., Дразд., ТС, Крыв., Бяльк., Касп., Яўс., Яруш., Яшк. З жыцця; полац., З нар. сл.; навагр., вільн., лудз., Сл. паўн.-зах.). Укр. лещ, лещик, лішч, ляшч, рус. лещ, ст.-рус. лещь, польск. leszcz, ст.-польск. kleszcz, н.-луж. klěšć, чэш. dlešť, dlešec, ляш. klesť, ст.-чэш. dlešč, славац. pleskač, plieskač, славен. ploščič, балг. (у Герава) лещ ’тс’. Паводле Махэка₂ (120–121), усе слав. назвы з’яўляюцца гукапераймальнымі ад слоў dleskati/pleskati/leskati — менавіта ў час нерасту ляшчы плёскаюцца, б’юцца аб ваду (Фэр’янц, Sloven. názvosl. ryb, 53). Аналагічна Слаўскі (4, 172, 173) прасл. lesk‑jь узводзіць да leskati ’ляскаць’ /leščati ’ляшчэць’. Пацвярджэннем гэтага служаць, напрыклад, бел. лешч ’удар далоняй рукі па ніжняй частцы цела’, ляшча ўзяць ’упасці задняй часткай цела’ (Нас.), круп. ляшч ’удар далонню’ (Нар. сл.), бялын. ’аплявуха, поўха’ (Яўс.). Фасмер (2, 430) звязвае лексему лещ з лат. leste, эст. lest ’камбала’. Іншыя версіі гл. Фасмер, 2, 430–431. Гл. таксама ляшч. Каламіец (Происх. назв, рыб, 67) дапускае як самастойнае ўзнікненне прасл. leščь (ljaščь) на славянскім грунце, так і магчымасць запазычання лексемы з балтыйскіх гаворак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пя́дзя ’адлегласць паміж канцамі расстаўленых вялікага і ўказальнага пальцаў рукі; старая мера даўжыні’ (ТСБМ; барыс., шальч., беласт., Сл. ПЗБ; Сцяшк.), пʼя́дзя ’тс’ (ТС), пядзь ’тс’ (Шымк. Собр., Ян., Сцяшк.; чэрык., Мат. Гом.), пʼядзь ’тс’ (ТС), пядь (пйядь) ’тс’ (Бес.), пядь ’тс’ (Бес.), пя́дя ’тс’ (Растарг.), ст.-бел. пядь, сюды ж пядень ’тс’ (Шымк. Собр.), пя́да ’мера адлегласці ад верху вялікага пальца да канца сярэдняга (роўная 3 кархам або 1/2 локця)’ (свянц., Крывіч, 1926, 12, 106). Параўн. укр. пʼядь, рус. пядь, дыял. пя́да, пя́дя, польск. piędź, чэш. píď, славац. piaď, в.-луж. pjedź, н.-луж. pěź, славен. pẹ̑d, серб.-харв. пе̑д, балг. пе́дя, макед. педа, ст.-слав. пѧдь. Прасл. *pędь суадноснае з *pęti (суфікс *‑dь, SP 1, 64), гл. пяць ’цягнуць, напружваць’; роднаснае да літ. spęsti, spéndžiu ’расстаўляць сіло, лавіць у пастку’, spiñdis ’пастка’, ст.-літ. spándyti ’нацягваць’, лат. spanda ’перавязь у плузе’, параўн. таксама лац. pendēre ’вісець’, ст.-в.-ням. spanna ’пядзя’ (Фасмер, 3, 423; Бязлай, 3, 20; Шустар-Шэўц, 2, 1075; Махэк₂, 448; Скурат, Меры, 17–18).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

каро́ткі, -ая, -ае; -так, -тка.

1. Невялікі па даўжыні; проціл. доўгі.

Кароткая сукенка.

Падстрыгчыся коратка (прысл.).

2. Непрацяглы ў часе; проціл. доўгі.

Кароткая нарада.

К. дзень.

Выступіць коратка (прысл.).

3. Сціслы, нешматслоўны.

Кароткае пісьмо.

Адказаць коратка (прысл.).

4. Рашучы, хуткі, суровы.

К. удар.

Прысуд ворагам к.

5. Які вымаўляецца хутка, адрывіста (пра гукі, склады).

6. Які характарызуецца няпоўнай формай.

Якасныя прыметнікі ў кароткай форме.

◊

Кароткая памяць у каго (неадабр.) — дрэнная, слабая памяць (звычайна ў таго, хто не хоча помніць, прыпомніць што-н.).

Кароткі завароткі у каго (разм.) — пра таго, хто дзейнічае рашуча, не задумваючыся.

Кароткі розум — пра слабы, невялікі розум.

На кароткай назе хто з кім — у добрых, сяброўскіх адносінах з кім-н.

Рукі кароткія ў каго (разм.) — няма магчымасці, сілы зрабіць што-н.

|| памянш. каро́ценькі, -ая, -ае (да 1—3 знач.; разм.).

|| наз. каро́ткасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)