пад’е́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзем, -е́дзеце, -е́дуць; пад’е́дзь; зак.
1. да каго-чаго. Едучы, наблізіцца да каго-, чаго-н.
П. да гаража.
2. пад што. Едучы на чым-н., трапіць куды-н., пад што-н.
П. пад мост.
3. Прыехаць (звычайна па справе, ненадоўга; разм.).
Вы едзьце цяпер, а я пад’еду пазней.
4. перан., да каго. Падлізацца, дабіцца чаго-н. хітрасцю, ліслівасцю (разм.).
П. да начальства.
|| незак. пад’язджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пад’е́зд, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падцягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.
1. што. Нацягнуць або напяць тужэй.
П. пасак.
2. каго-што. Падцягваючы, наблізіць.
П. бервяно да саней.
3. каго-што. Сканцэнтроўваючы, наблізіць, падвесці куды-н.
П. рэзервы к фронту.
4. перан., каго (што). Зрабіць больш дысцыплінаваным, больш працаздольным (разм.).
П. адстаючых па матэматыцы.
5. каму і без дап. Далучыцца да таго, хто спявае, падпяваючы яму.
|| незак. падця́гваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падця́гванне, -я, н. і падця́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 1 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дапусці́ць, -пушчу́, -пу́сціш, -пу́сціць; -пу́шчаны; зак.
1. каго (што) да каго-чаго. Дазволіць каму-н. удзельнічаць у чым-н. або мець доступ куды-н.
Д. да экзаменаў.
Д. да работы.
2. што. Зрабіць што-н. міжвольна.
Д. памылку.
3. Дазволіць што-н. зрабіць, чаму-н. адбыцца.
4. Палічыць за магчымае, верагоднае.
Не магу нават думкі такой д.
5. Прыладзіць, прыгнаць што-н. да чаго-н.
Д. дзверы да вушака.
Д. аконную раму.
|| незак. дапуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. дапушчэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сцягну́цца, сцягну́ся, сця́гнешся, сця́гнецца; сцягні́ся; зак.
1. Туга падперазаць сябе чым-н.
С. дзягай.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца, сканцэнтравацца ў адным месцы (пра многіх).
Войскі сцягнуліся да пераправы.
3. Пайсці куды-н. (разм.).
Сцягнуўся недзе на цэлы дзень.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра што-н. з абутку: з цяжкасцю быць знятым.
Бот ледзь сцягнуўся з нагі.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Здоўжыцца, марудна прайсці (разм.).
У трывожным чаканні сцягнулася ноч.
|| незак. сця́гвацца, -ваецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хілі́ць несов.
1. (сгибать) клони́ть, наклоня́ть; склоня́ть;
ве́цер хі́ліць дрэ́ва — ве́тер кло́нит (наклоня́ет) де́рево;
х. галаву́ да пляча́ — клони́ть (наклоня́ть, склоня́ть) го́лову к плечу́;
2. крени́ть;
ве́цер хілі́ў ло́дку — ве́тер крени́л ло́дку;
3. (на што) клони́ть (к чему);
х. на сон — клони́ть ко сну;
4. (да чаго, куды) перен. клони́ть (к чему, куда);
было́ незразуме́ла, куды́ ён хі́ліць — бы́ло непоня́тно, куда́ он кло́нит;
5. (да каго) перен. (вызывать симпатию) влечь (к кому); располага́ть (к кому);
дзяце́й хілі́ла да гэ́тага чалаве́ка — безл. дете́й влекло́ к э́тому челове́ку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дапіса́цца, ‑пішуся, ‑пішашся, ‑пішацца; зак.
Разм.
1. Займаючыся пісаннем, многа пішучы, дайсці да якіх‑н. непрыемных вынікаў, да якой‑н. крайнасці. Дапісацца да галавакружэння.
2. Неаднаразова пішучы куды‑н., дамагчыся адказу. Нарэшце старшыня сельсавета дапісаўся некуды, у вёску прыехала камісія і забралі спярша сляпую Вульку ў дом інвалідаў, пасля Васіля ў дзіцячы дом. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даста́віць, ‑стаўлю, ‑ставіш, ‑ставіць; зак., каго-што і чаго.
Прынесці, прывезці, даслаць куды‑н. Даставіць тавары ў магазін. Даставіць пасажыраў на вакзал. □ І кабан і воўк — каштоўны здабытак. З воўка можна злупіць [ш]куру, а кабана разабраць і даставіць дадому. Колас. Стала боязна не цемнаты — Весткі трэба даставіць у часць, І прайсці праз варожы тыл. Прануза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́бегчы, ‑бегу, ‑бежыш, ‑бежыць; ‑бежым, ‑бежыце, ‑бегуць; зак.
1. Накіравацца адкуль‑н., куды‑н. бягом; выскачыць. Госць развітаўся і выйшаў. Хлопчыкі, Косцік і Шурка, выбеглі за ім, пад’ехаць. Брыль. / у перан. ужыв. Думаў князь, выдумляў, грымнуў шабляй наўзбоч, Толькі з лёскатам выбегла рэха. Купала.
2. Выцечы адкуль‑н. цераз край. Выбегла малако з каструлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ад’е́хаць, ‑еду, ‑едзеш, ‑едзе; зак.
1. Едучы, аддаліцца на нейкую адлегласць. Ад’ехаць на некалькі крокаў. Ад’ехаць хат за дзесяць. Ад’ехаць ад сяла кіламетраў пяць. Далёка ад’ехаць.
2. Паехаць куды‑н., пакінуць дом (сяло, горад). Ад’ехала Вольга, і на сэрцы Андрэя зрабілася цяжка. Пестрак.
3. Разм. Перастаць шчыльна прылягаць да чаго‑н., адысці. Дзверы ад’ехалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ару́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Абл. Адгароджанае месца ў клеці, куды ссыпаюць збожжа, муку і пад.; засек. [Сцяпан:] Яшчэ я на тое ёсць, і ў сваёй хаце гаспадар, а не госць! Жыта повен аруд і сала не адзін пуд. Купала. Потам крывавым абліты здабытак ехаў у панскія свірны, аруды. Дубоўка. Руні ў аруды не кладуць. Прымаўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)