Сы́ра ’міфічная істота’: каб цябе сыра ўбіла (Касп.), ’прастуда’: каб цябе сыра ламанула (Мат. Маг. 2), сы́ра: сыра переломила ’раптоўна памёр’ (Шымк. Собр.). Паводле Карскага (2–3, 325), эліпсіс з сырая зямля: каб цябе сырая зьела (“легко подразумевается земля”), аднак спалучэнні з рознымі дзеясловамі дэманструюць высокую ступень персаніфікацыі (табуізацыі?) першапачатковай семантыкі. Гл. сыры.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сфінкс, ‑а, м.
1. У старажытным Егіпце — каменная скульптура ляжачага льва з чалавечай галавой, якая ўвасабляла магутнасць фараона.
2. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — крылатая істота з тулавам ільва, з галавой жанчыны, якая забівала падарожнікаў, што не маглі разгадаць зададзеную загадку. // Пра таго, хто (або тое, што) з’яўляецца загадкай, хто (што) незразумелы (незразумела) для іншых. Вікця — дзяўчына, якую чакае Веньямін, — таксама казка. Сфінкс. Навуменка.
3. Малпа з роду павіянаў.
4. Род буйных матылёў.
[Грэч. sphinx.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
stworzenie
н.
1. стварэнне;
stworzenie świata — стварэнне свету;
2. істота, стварэнне;
wygląda jak nieboskie stworzenie — выглядае як пудзіла гарохавае
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
безадка́зны
I в разн. знач. безотве́тственный;
б. ўчы́нак — безотве́тственный посту́пок;
~ная асо́ба — безотве́тственная ли́чность
II безотка́зный;
~ная рабо́та мато́ра — безотка́зная рабо́та мото́ра
III
1. (покорный) безотве́тный; безотка́зный;
~ная істо́та — безотве́тное (безотка́зное) существо́;
2. (оставшийся без ответа) безотве́тный;
~нае пісьмо́ — безотве́тное письмо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Су́тарма ’таўкатня, вялікая колькасць народу; сумяціца’ (Нас., Гарэц.), ’нелады, непарадак’ (Бяльк.), ’мітусня; непарадак’, ’вялікае скопішча людзей’ (Растарг.), ’праява, нейкая жывая істота’ (Косіч). Рус. калым. сутурма́, усх.-рус. су́торма, варонеж. суто́рьма ’тс’. Паводле Фасмера (3, 811–812), з *sǫ‑ ’су’ і *torьma, *toriti, параўн. су́торитъ ’малоць лухту’ (гл. су́тарыца), звязаныя з літ. tarýti, taraũ ’вымавіць’, tarmẽ ’гаворка’, грэч. τορός ’выразны, зразумелы; пранізлівы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Троль ‘у скандынаўкай міфалогіі — істота (часцей волат), звычайна варожая людзям’ (ТСБМ). З паўн.-герм. troll ‘скальны дух’, ст.-нарв. ‘лясны дэман, волат’, дац. trold, ісл. tröll ‘злы дух у вобразе чалавека’, этымалогія якога надалей застаецца не зусім яснай (Клюге₂₂, 741). Магчыма, адсюль выводзіцца слэнгавае тро́ліць (< англ. to troll ‘лавіць рыбу на кручок’) ‘заводзіць, заблытваць, правакаваць (у інтэрнэтным дыскурсе)’, гл. Барковіч, Лінгваінфарм., 220, 277.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сірэ́на ‘гукавы сігнал; прыстасаванне для падачы гукавых сігналаў’ (ТСБМ), сырэ́на ‘тс’ (Некр. і Байк.). Запазычана з франц. sirène ‘тс’, што выводзіцца з лац. Sīrēn(a) ‘казачная істота’ < грэч. Σειρήν ‘міфічны персанаж, што сваімі спевамі заманьваў мараходаў’, не выключана сувязь з лац. sȳrinx ‘дудка, чараціна’. Беларускае слова трапіла праз рускую і польскую мовы, гл. адпаведна рус. сирена, польск. syrena (Фасмер, 3, 626; ЕСУМ, 5, 241).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
thing [θɪŋ] n.
1. рэч, прадме́т;
bathing things рэ́чы для купа́ння;
tea things ча́йны по́суд;
It’s just the thing we need. infml Гэта якраз тое, што нам патрэбна.
2. факт, ідэ́я;
a silly thing глу́пства
3. спра́ва, учы́нак;
a difficult thing to do ця́жкая спра́ва
4. істо́та, стварэ́нне;
a living thing жыва́я істо́та;
all things considered з улі́кам усяго́;
as things stand як скла́дваюцца абста́віны
♦
it’s a good thing (that) до́бра, што…;
do one’s own thing infml рабі́ць па-сво́йму, на свой лад;
for one thing… па-пе́ршае…;
How are things? Як маецеся?;
the thing is… спра́ва, прабле́ма ў тым…;
my dear old thing infml мой шано́ўны;
poor thing! небара́ка!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
animate
[ˈænɪmeɪt]
1.
v.t.
1) ажыўля́ць, бадзёрыць
2) падбадзёрваць, узбуджа́ць
3) натхня́ць, дава́ць натхне́ньне; заахво́чваць
4) ру́хаць
Windmills are animated by the wind — Ветракі́ ру́хаюцца ве́трам
2. [ˈænɪmət]
adj.
ажы́ўлены; жывы́
animate being — жыва́я істо́та
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ахвя́ра, ‑ы, ж.
1. Прадмет або жывая істота, прынесеныя ў дар бажаству паводле абрадаў некаторых рэлігій.
2. Добраахвотная ўступка, адмаўленне, адрачэнне на карысць каго‑, чаго‑н. Навука патрабуе ахвяр. Ахвяра пешкі. □ Галіна перайшла да сваёй цёткі, уступіўшы свой пакой Андрэю. Андрэй спачатку не згаджаўся прыняць такую ахвяру. Рамановіч.
3. Пра таго, хто пацярпеў або загінуў ад якога‑н. няшчасця, стыхійнага бедства, сацыяльнага зла, нядобрых людзей. Ахвяры вайны. Ахвяра аўтамабільнай катастрофы.
•••
Пасці ахвярай чаго гл. пасці.
Прынесці ў ахвяру што гл. прынесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)