Вяршні́к1 ’верхні вушак’; ’перакладзіна, папярочка’ (БРС); ’планка ў санях, наезджаная на капылы наверх вязоў’ (дзярж., Нар. сл.), рус.наўг., пенз., с.-урал., сіб.вершник ’верхні вушак (дзвярэй, апон)’, ярасл. ’верхняя перакладзіна ў варотах’. Утворана пры дапамозе суф. ‑нік (< ‑ь‑nikь) ад vьrx‑ьnь. Да верхні (гл.). Параўн. таксама вярхняк1, вяршняк.
Вяршні́к2 ’верхні гаршчок у самагонным апараце’ (КТС, І. Пташнікаў), славен.vrhnják ’тс’. Да вяршнік1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
навы́варатпрысл.
1. (унутранымбокамнаверх) verkéhrt (herúm); links, mit der Ínnenseite nach áußen;
2.перан.разм. verkéhrt, úmgekehrt;
◊
шы́варат-навы́варатразм. verkéhrt (herúm)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
праступі́ць, ‑ступіць; зак.
Выступіць знутры на паверхню, прасачыцца наверх. Палкавы камісар ішоў пахістваючыся. Праз бінт на руках усё больш праступала крыві.Лупсякоў.// Выступіць, паказацца праз што‑н. Коратка падстрыжаныя валасы ў .. [Кіры] трохі раскудлаціліся, на смуглых шчоках праступіў румянец.Карпаў.// Стаць злёгку бачным. Потым у яго вачах у цемрадзі праступіла светлая пляма. Кандрат здагадаўся, што гэта сядзела Параска.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ма́гля ’часовая ўкладка снапоў жыта або пшаніцы (9 і дзесяці наверх)’ (слуц., Лекс. і грам.) < ⁺мандля. Укр.мандель ’укладка снапоў або жменей канапель у 15 ці 50 штук’, польск.mendel ’бабка’, в.-луж.mandl, чэш.mandel, славац.mandeľ ’бабка з 15 снапоў’ — усе з ням.Mandel ’тс’, якое паходзіць з с.-лац.mandala ’карзіна’, ’вулей’. Бел.ма́гля, запазычанае з польск., змяніла род (м. на ж.), а таксама ‑н‑, ‑длʼ‑ перайшло ў ‑глʼ‑. Гл. яшчэ мэндлік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нашла́па ’бервяно ў зрубе, якое накладваецца паверх на асаду акон, дзвярэй’ (ТС), ’бервяно, якое кладзецца над войнамі і дзвярыма; бервяно, якое ляжыць на бэльках і служыць асновай пад кроквы; аполак, які закрывае прамежак паміж дошкамі ў столі; верхні вушак у дзвярах’ (палес., Нар. сл.), нашла́п ’тс’ (там жа), нашла́піць ’накрыць зверху’ (ТС), укр.палес.нашлопа ’бервяно, якое кладзецца над вокнамі і дзвярыма’. Да шла́паць, шла́пнуць ’наступіць наверх; прыціснуць, накласці зверху’, параўн. ашла́п, ашла́піць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
áusladen
*
1.
vt
1) выгружа́ць; разгружа́ць
2) разраджа́ць (зброю) vi (s)
3) буд. высо́ўвацца наве́рх
4) разм. адмяні́ць запрашэ́нне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)