наве́рх, прысл.
1. На верхнюю частку чаго-н., у напрамку да верху чаго-н.
Падняцца н.
Смала выступіла н.
2. прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры абазначэнні прадмета, асобы, на верхнюю частку якіх ці паверх якіх накіравана дзеянне.
Накінуць плашч н. сукенкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
наве́рх нареч. наве́рх; (вверх) уго́ру;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
наве́рх
1. нареч. (на верхнюю часть чего-л.) наве́рх;
занясі́це н. — занеси́те наве́рх;
вы́лезці з я́мы н. — вы́лезть из я́мы наве́рх;
2. нареч. (ввысь) наве́рх, вверх;
гля́нуць н. — взгляну́ть наве́рх (вверх);
3. нареч. нару́жу;
вы́вернуць шэ́рсцю н. — вы́вернуть ше́рстью нару́жу;
смала́ вы́ступіла н. — смола́ вы́ступила нару́жу;
4. нареч., горн. на-гора́;
5. нареч., перен. наве́рх, нару́жу;
пра́ўда ўсплыве́ н. — пра́вда всплывёт наве́рх (нару́жу);
6. предлог с род. пове́рх;
н. саро́чкі — пове́рх соро́чки;
◊ усплы́ць (вы́йсці) н. — всплыть (вы́йти) на пове́рхность, (нару́жу)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
наве́рх,
1. прысл. На верхнюю частку чаго‑н., у напрамку да верху чаго‑н. Усеўся зубр бліскучы Наверх на радыятар. Аўрамчык. Мільёны вялікіх і дробненькіх рыб Наверх усплываюць, ныраюць углыб. Глебка. // На верхні паверх. І тут раптам абставіны змяніліся: мяне перавялі працаваць наверх, на кухню. Даніленка.
2. прысл. На знешні бок; з сярэдзіны на паверхню. Смала выступіла наверх. □ Мядзведзя граў хлапчук.., апрануты ў вывернуты шэрсцю наверх кажух. Бядуля. // перан. На паверхню. Праўда выйдзе наверх.
3. прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: ужываецца пры абазначэнні прадмета, асобы, на верхнюю частку якіх ці паверх якіх накіравана дзеянне. [Букрэй] сядзеў на бярвеннях каля агню, накінуўшы наверх салдацкага шыняля яшчэ болей шырокае, чым ён сам, шляхецкае футра з шырачэзным каўняром. Колас.
•••
Выйсці (усплыць) наверх гл. выйсці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наве́рхII прыназ über (A, D);
надзе́ць наве́рх кашу́лі über das Óberhemd ánziehen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
наве́рхI прысл áufwärts; nach oben; heráuf (у напрамку да таго, хто гаворыць); hináuf (у напрамку ад таго, хто гаворыць)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
upstairs [ˌʌpˈsteəz] adv. на ве́рхнім паве́рсе, наве́рсе; наве́рх;
go upstairs падніма́цца наве́рх
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
тарбасы́, -о́ў, адз. то́рбас, -а, м.
Мяккія боты з аленевых шкур шэрсцю наверх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
outwards [ˈaʊtwədz] adv. BrE наве́рх, за ме́жы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
кучо́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.
Шапка футрам наверх.
К. на вочы напаўзае.
|| прым. кучо́мачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)