Пі́ця (іран.) ’самаўпэўнены чалавек’ (шчуч., Сцяшк. Сл.). Няясна; магчыма, “спешчаны” варыянт да пыца ’морда’, аформлены пры дапамозе суф. — V/ (як сопя).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рыбоі́д ’вадзяны жук’ (Сл. Брэс.). Фанетычны варыянт слова рыбае́д. Назва ўзнікла ў выніку народных уяўленняў аб тым, што жук харчуецца рыбай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сяля́ць ’есці’: сяляй, што паставілі (Бяльк.). Магчыма, фанетычны варыянт сіля́ць ’есці’ (гл.) або шматкратны дзеяслоў да сілі́ць ’падмацоўваць сілы ежай’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

варыя́цыя

(лац. variatio = змяненне)

1) відазмяненне другарадных элементаў чаго-н. пры захаванні асноўнага;

2) варыянт распрацоўкі або паўтарэння асноўнай музычнай тэмы;

3) мат. змяненне функцыі пры яе лінеарызацыі, для звычайных функцый супадае з дыферэнцыялам, адно з асноўных паняццяў варыяцыйнага злічэння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Бурду́ль ’бурбалка’. Гл. бурды́ль. Калі ‑ыль па паходжанню суфікс (слав. *‑ylь?), то варыянт бурду́ль можна тлумачыць і чыста фанетычна (асіміляцыяй бурды́ль > бурду́ль).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зэс ’пранізлівы холад’ (Сл. паўн.-зах.). Верагодна, гукавы варыянт *зыз ’холад’ да азызнуць ’азябнуць’ (гл.); параўн. яшчэ дзіцяч. зюзя ’холад’ (гл.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лага́нка ’ражка’ (Мат. Гом.) — фанетычны варыянт лаханка ’тс’ (гл.). Аб пераходзе х > г у ст.-бел. помніках гл. Карскі, 1, 370–371.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мажэ́нне1 ’ўяўленне’, ’мара’, ’трызненне’ (Нас.). Запазычана з польск. marzenie ’тс’.

Мажэнне2 сіла, магчымасць’ (Нас.). Да магчы́ (гл.). Іншы варыянтмаге́нне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыбе́рдзіцца ’здацца’ (ТС). Да е́рдзіцца з аналагічнай семантыкай, варыянт брэ́дзіцца < брэ́дзіць ’хлусіць, узводзіць паклёп; трызніць’ (гл.). Параўн. рус. дыял. прибре́диться ’прымроіцца; здацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пуг ’ляк, перапуд, спалох’ (маг., гом., ЛА): з того пугу лежала тры тыжні (лельч., ПСл). Рэдкі варыянт больш пашыранага назоўніка пуд ’тс’ (гл.), што паходзіць ад пудзіць ’палохаць’, з якога ў сваю чаргу выводзяць шматкратнае пужаць/ пугаць, аднакратнае пугну́ць (гл.), параўн. рус. испуг ’перапалох’, перепуг ’тс’, дзе варыянт з г лічыцца “крывіцкай” інавацыяй на месцы стандартнага dj > ж, гл. Новое в рус. этим., 180.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)