Verbum

Ту́сцень ‘бабровы тлушч’ (Ласт.). Магчыма, роднаснае серб. ту̏ска ‘вытапкі, выжаркі’, гл. туск. Аднак больш верагодна ўзыходзіць да прасл. *tъlstъ (*tl̥stъ), якое ў шэрагу беларускіх гаворак рэалізавалася як туст‑: ту́сты ‘тоўсты, тлусты’ (Цыхун, ЈФ, 56, 1386–1387), параўн. за́таўка або за́тука ‘заправа стравы з якога-колечы туку, найчасцей расцёртага сала’ (Ласт.), серб. ту̏ст, харв. tȕst ‘тучны, тоўсты’. Архаізм, праформу якога можна прадставіць як *tl̥stъ‑enь; адносна суфікса як індаеўрапейскай спадчыны гл. Слаўскі, SP, 1, 125.

Карміць, укр. кормити, рус. кормить, чэш. krmiti, в.-луж. kormić, польск. karmić, балг. кърмя, серб.-харв. kŕmiti ’карміць жывёлу’, славен. kŕmiti ’тс’: прасл. kъrmiti, kъrmъ. Гл. корм.

◎ Кісаліха ’вясёлка’ (ДАБМ). Магчыма, да кіснуць (гл.). Параўн. серб.-харв. киша ’дождж’. Словаўтварэнне пры дапамозе суфіксаў -аль, ‑іха: ‑кісаць > *кісальЖісаяіха (Сцяцко, Афікс. наз., 25–26, 187–188).

Малатня́ ’ток’ (паст., Сл. ПЗБ). Бел. рэгіяналізм, якому паводле ўтварэння адпавядае серб.-харв. млатња ’малацьба’. Семантычнымі адпаведнікамі з’яўляюцца чэш. mlatevna ’ток у гумне’, славац. mlatovna ’ток, гумно’.

◎ Мякоціна ’мышца’, ’лытка’ (даўг., Сл. ПЗБ). Відаць, да прасл. mękota < mękъkъ > MńKKi, мяккота (гл.). Параўн. таксама рус. пск., цвяр. мякотина ’мяса’, серб.-харв. мекотина ’мяса без касцей’.

◎ Нівя́нка ’кветка, падобная да рамонку’ (Мат. Гом.), відаць, нівянік, рус. нивяник ’Leucanthemum DC (Кіс.). Да ніва (гл.), ці да вянуць, параўн. балг. невян, серб.-харв. не̏вен ’календула’.

Медуні́ца ₁, мядуні́ца; мядуні́шнік ’шчамяліца няясная, Pulmonaria obscura Dum. (віц., Кіс.; свісл., Сл. ПЗБ; Бяльк.), рус. смал., наўг. медуни́чник, сіб. меду́нка, укр. меду́нка, польск. miodunka, miodynka, серб.-харв. меду́нак, медуњак, меду̀ника, меду̀ница, балг. медуни́ка, палес. медуні́ца ’зябер, Galeopsis L.’ (ТС), рус. паўн. медуни́чник, медуни́ца ’тс’; медуні́ца ’спірэя вербалістая, Spiraea salicifolia L.’ (віц., Кіс.; Грыг., ТСБМ, Дэмб.), мяду́ніца ’спірэя вязавая, Spiraea ulmaria L.’ (Касп.), рус. валаг., наўг., смал. медуни́ца, серб.-харв. меду̀ника ’тс’. Да мёд (гл.). Названы паводле таго, што з’яўляюцца добрымі меданосамі. Таксама Каламіец і Шамота (Мовознавство, 1979, 4, 24).

Медуні́ца ₂, мідуні́чка ’сорт яблыкаў’ (Нас.; бялын., Янк. Мат.). Да мёд. Названа паводле салодкага смаку. Аналагічна: укр. меду́нка, польск. miodówka ’салодкая грушка’, славен. mę̑dovka, серб.-харв. меду̀ника, medvańa ’салодкая груша, яблык’.

Вавеќі (БРС). Рус. вовеки, серб.-харв. ва̏ве̄к, ст.-слав. вовѣкъ, вовѣки. Прасл. прыназоўнікава-адыменнае ўтварэнне. Аднак у сучасную беларускую мову слова трапіла з ц.-слав. праз рэлігійныя тэксты.

Вако́л, во́кал (БРС). Рус. около, польск. około, в.-луж. wokoło, н.-луж. hokoło, чэш. okolo, славац. okolo, макед. околу, серб.-харв. около. Да прасл. *kolo ’круг’. Гл. кола.

Верць! — выклічнік, які азначае ’рэзкі паварот, хуткасць руху’ (КТС, Мядзв.). Укр. верть, рус. верть, серб. вр̏ц ’тс’. Адваротнае ўтварэнне ад *вертети па аналогіі да дзеясловаў, якія перадаюць гукаперайманні.