Трэнта́цца ‘бадзяцца без справы (цэлы дзень)’ (Нас.). Імітатыў з экспрэсіўнай назалізацыяй, параўн. чэш.trtat, trtonit ‘хадзіць дробнымі крокамі’. Махэк₂ (654) далучае сюды і балг.тъ́ртя да бя́гам ‘кінуцца наўцёкі’, параўн. търто́тя се ‘валачыцца’ і пад. Параўн. таксама няяснага паходжання ід.trenclen ‘марнатравіць, марна траціць, мантачыць’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.). Гл. і трэндаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bolt1[bəʊlt]n.
1. за́саўка;
behind bolt and bar пад замко́м, за кра́тамі
2. болт, шво́ран
3. страла́
4. мала́нка
5. суво́й, руло́н (тканіны, шпалераў)
6. уцёкі
♦
a bolt from the blue нечака́насць;
make a bolt forкі́нуцца наўцёкі, уцячы́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Лупа́ціць ’бегчы (вельмі хутка знікаць)’ (браг., Мат. Гом.). Укр.лопоті́ти ’тупаць, бежучы’. У выніку кантамінацыі лупі́ць і лапаце́ць (гл.). Параўн. чэш.lupotat — аб дажджы. Адносна таго ж значэння лупі́ць параўн. рус.валаг.лупи́ть ’хутка ісці, бегчы’, серб.-харв.лу̏пити ’кінуцца, пабегчы’, балг.лу́пя ’тс’, ’хутка пабегчы’ (БЕР, 3, 521), бел.лупяну́ць ’рушыць у дарогу’ (Яруш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
lósschießen
*аддз.vi
1) страля́ць, адкрыва́ць аго́нь
schieß los! — разм. пачына́й!, выкла́двай!
2) (s)кі́нуцца, ры́нуцца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
porwać się
зак.
1. рвануцца, кінуцца;
2. схапіцца, схваціцца за што;
3.na kogoкінуцца;
4. узяцца (за справу)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
кі́дацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.
1.гл.кінуцца.
2.чым. Кідаць у каго-, што-н. або адзін у аднаго.
К. снежкамі.
3.перан., кім-чым. Нядбайна адносіцца да каго-, чаго-н., не шанаваць каго-, што-н. (разм.).
К. добрымі працаўнікамі.
Нельга к. грашамі.
4. Жыць у пастаянных клопатах, у горы, бедна; гадавацца без належнага догляду (разм.).
Цэлае лета кідаецца селянін: то ў полі, то на гаспадарцы.
Так і кідаецца бедная сірата без бацькоў.
◊
Асою ў вочы кідацца (разм., неадабр.) — быць вельмі назойлівым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уле́гчы, уля́гу, уля́жаш, уля́жа; уля́жам, уля́жаце, уля́гуць; улёг, уле́гла і улягла́, уле́гла і улягло́; уля́ж; зак. (разм.).
1.у што і з інф. Поўнасцю аддацца якой-н. справе.
У. ў навуку.
У. габляваць.
2.перан., у што і з інф. Уцягнуцца ў што-н., набыць моцную схільнасць да чаго-н.
У. ў гарэлку.
3.за кім-чым. Кінуцца наўздагон.
Сабака ўлёг за катом.
4.за кім. Пачаць заляцацца.
У. за дзяўчынай.
|| незак.уляга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шу́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. Шмыгнуць, кінуцца куды-н.; хутка залезці куды-н., схавацца дзе-н.
4. 3 сілай выліць што-н.; раптам паліцца, пасыпацца.
Ш. памыйную ваду ў баразну.
Шуснуў дождж.
5. Утварыць лёгкі шум, шолах.
Шуснула галінка.
6.што. З сілай высыпаць.
Ш. лапату пяску на агонь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тарапачэ́ ’здані, мітусня (у вачах)’ (стаўб., Жыв. сл.), тарпачэ́ ’тс’ (карэліц., З нар. сл.), тарапачэ́ стано́вяцца ’пра стан чалавека, гатовага кінуцца ў бойку’ (стаўбц., Бел. дыял.); сюды ж, відаць, тарапа́ны, гл. Параўн. польск.дыял.tarapacz ’трашчотка’. Магчыма, звязана з прасл.*torpiti ’мучыць; палохаць’, якое роднаснае да *tьr̥pěti ’цярпець’ (рэканструкцыя — ЕСУМ, 5, 557). Параўн. тарапі́цца2, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шабулды́хнуцца, шабулты́хнуццаразм.
1. (уваліцца ў вадуі г. д.) (ins Wásser) plúmpsen vi (s);
2. (кінуцца ў вадуі г. д.) sich (kópfüber) ins Wásser stürzen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)