Вывесці з раўнавагі, не даючы спакою; змучыць, дапячы. Холад даняў. □ Бо кожны выслужыцца хоча: Адно гаворыць табе ў вочы, Але другое ў мыслях мае, І ўжо здарэння не мінае На чым хоць-небудзь зло спагнаць, Як мае быць цябе даняць.Колас.Як дайме ліха, прарэжуцца зубы.З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лаго́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Дабрадушны, ласкавы. Вася быў лагодным і не памятлівым на зло чалавекам.Мележ.Помню маму ў дні свят — паружавелую, гаманлівую і бясконца лагодную...Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
harm
[hɑ:rm]1.
n.
1) шко́да, стра́та f.
2) злоn.; кры́ўда f.; несправядлі́васьць f.
2.
v.t.
нано́сіць боль, кале́чыць, шко́дзіць, кры́ўдзіць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
quits
[kwɪts]
adj.
to be quits — расквіта́цца, расплаці́цца з кім-н.
а) адда́ць доўг каму́-н.
б) адпо́мсьціць за ўчы́неную кры́ўду, зло
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Бале́ць. Рус.боле́ть, укр.болі́ти, польск.boleć, чэш.boleti, серб.-харв.бо̀љети і г. д. Прасл.bolěti, bolějǫ ’хварэць, балець’. Словы без пэўнай этымалогіі. Знаходзяць роднаснасць з ст.-в.-ням.balo ’зло’, ст.-ісл.bǫl, ст.-англ.bealu, гоц.balwjan ’мучыць’. Фасмер, 1, 191; Файст., 79. Агляд іншых версій гл. Фасмер, 1, 191; Слаўскі, 1, 40.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Labitur a mente cito res bona, sed mala lente
Дабро хутка забываецца, зло доўга помніцца.
Добро быстро забывается, зло долго помнится.
бел. Добрае доўга помніцца, а дрэннае век не забудзеш. Ліхое доўга ў памяці. Ліха даўжэй у памяці, як дабро.
рус. Доброе скоро забывается, а худое долго помнится. Лихо помнится, а добро забывается. Хорошее лежит, а худое бежит. Доброе смолчится, а худое смолвится. Обида сильнее человека, и чтобы её забыть, не хватает века.
фр. Mémoire du mal a longue face, mémoire du bien bientôt passe (У лиха ‒ долгий след, a добро быстро забывается).
англ.
нем. Das Gute wird bald vergessen (Доброе скоро забывается).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Veterem reminiscendo injuriam, invitas novam
Успамінаючы старую крыўду, выклікаеш новую.
Вспоминая старую обиду, вызываешь новую.
бел. Хто старое памінае, той шчасця не знае. Хто даўняе паміне, той ліха не міне.
рус. Кто старое помянет, тому глаз вон. Кто старое вспомянет, того чёрт на расправу потянет. Поминать старое ‒ шевелить костьми.
фр. Il ne faut pas rouvrir les anciennes blessures (Не надо вновь открывать старые раны).
англ. Return good for evil (Отвечай добром на зло). Let bygones be bygones (Что прошло, то прошло).
нем. Wer verjährtes Unrecht nachträgt, soll ein Auge verlieren (Кто помянет давнее зло, должен потерять глаз).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
nótwendig
1.
a неабхо́дны, патрэ́бны
ein ~es Übel — непазбе́жнае зло
2.
adv ве́льмі, надзвы́чай, абавязко́ва (патрэбна і да т.п.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
по́мста, ‑ы, ДМ ‑сце, ж.
Адплата за прычыненае зло. Ідуць, закованыя ў сталь, На нас драпежнікі і каты... Народ, на бой рашучы устань! Устань для помсты і расплаты!Крапіва.// Жаданне адпомсціць. І ў самых запаветных тайніках .. [Міхасёвай] мары гарыць яшчэ незгасальная іскра помсты самому каменданту .. за смерць бацькі.Якімовіч.
•••
Кроўная помста — помста забойствам за забойства сваяка як перажытак родавага ладу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адплаці́цьсов.
1. (за услугу) отплати́ть;
2. (за зло) отплати́ть, отомсти́ть;
а. за кры́ўду — отплати́ть (отомсти́ть) за оби́ду;
◊ а. той са́май мане́тай — отплати́ть той же моне́той
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)