◎ Не́ук ’гультай, невуч’ (Нас.). Паводле Кюнэ (Poln. 81), з польск. nieuk ’тс’, гл. невук.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разбіндзюга́цца ’пачаць ленавацца, свавольнічаць’ (Нас.). Параўн. біндзюга́нне ’бязмэтнае блуканне’, біндзюгайнік ’той, хто бязмэтна блукае’ (Юрч.), біндзюга́йла ’той, хто швэндаецца, нічым не займаючыся’ (гл.), сюды ж бінды біць ’швэндацца без справы’, што звязваецца з літ. biñde ’гультай’, bìndza ’гультай, абібок’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 59). Сюды ж, магчыма, розбіндова́ць ’адлупцаваць’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лойтра ’гультай’ (Ян.). Да лотр (гл.); ‑й‑ выражае экспрэсіўнасць, магчыма, не без уплыву ло́йтры (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Не́раб ’гультай, лодар’ (Сцяшк.). З не і рабіць (гл.) пры дапамозе т. зв. нулявой суфіксацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
vagabond
[ˈvægəbɑ:nd]
1.
n.
1) туля́га, бадзя́га, валацу́га -і m.& f.
2) гульта́й -я́ m.; нікчэ́мнік -а m.
2.
adj.
1) вандро́ўны
2) бадзя́жны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Лашта́й ’гультай’ (жлоб., Нар. словатв.). Укр. харк., дненрапятр. лаштабей ’тс’ (лаянка на дзяцей). Генетычна роднаснае да серб.-харв. lästan ’той, хто не хоча працаваць’, ла‑ стовати ’гультаяваць, жыць прывольна’. Да last ’гультай, лядашчы’. Паводле RHSJ (5, 908), ‑а‑ ў гэтым слове стаіць замест старога ‑ь‑. У такім выпадку цяжка растлумачыць вакалізм усх.-слав. лексем. Прыняўшы ж версію пра запазычанне ва ўкраінскую мову (а адтуль — у бел. гаворкі) з серб.-харв. last (?), можна меркаваць аб самастойным словаўтварэнні пры дапамозе суф. ‑ай (як гультай, рус. слюнтяй, завсегдатай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыдуркава́ты, ‑ая, ‑ае.
Дурнаваты, бесталковы. Гэта быў бедны местачковы дзяцюк гадоў за дваццаць, бязвусы, безбароды, трохі заіка, трохі гультай і трохі прыдуркаваты. Колас. На тварах бандытаў з’явіліся ўхмылкі. Яны, відаць, паверылі, што перад імі сапраўды прыдуркаваты хлопец. Хомчанка. // Уласцівы прыдурку. Спакойны, ураўнаважаны, з застыглай прыдуркаватай усмешкай на няскладным твары, .. [Алёшка] ішоў да каменданта і думаў, па якой гэта патрэбе яго паклікалі да начальства. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ла́бур ’гультай’ (стол., Нар. лекс.). З укр. лобурь ’грубы чалавек, боўдзіла, дубіна’. Параўн. таксама лабсір (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нява́ла экспр. ’гультай’ (воран., Сл. ПЗБ). З літ. nevala ’неахайны, апушчаны чалавек’ (Грынавяцкене, LKK, 22, 193).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zawalidroga
1. ж. перашкода на шляху;
2. м./ж; завала, лежань, лежабок, дармаед, гультай
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)