гульта́й

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. гульта́й гультаі́
Р. гультая́ гультаёў
Д. гультаю́ гультая́м
В. гультая́ гультаёў
Т. гультаём гультая́мі
М. гультаю́ гультая́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

гульта́й, -я́, мн. -і́, -ёў, м.

Лянівы чалавек, лодар.

|| ж. гульта́йка, -і, ДМ -та́йцы, мн. -і, -та́ек.

|| прым. гульта́йскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гульта́й, -тая́ м. лентя́й, ло́дырь, безде́льник

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гульта́й, ‑я, м.

Лянівы чалавек; лодар. У гультая і страха цячэ і печ не пячэ. Прыказка. Гультай за работу — мазоль за руку. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гульта́й м разм Fáulenzer m -s, -, Fáulpelz m -es, -e, Tágedieb m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

гультай

Том: 7, старонка: 194.

img/07/07-194_0969_Гультай.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

гульта́іць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. гульта́ю гульта́ім
2-я ас. гульта́іш гульта́іце
3-я ас. гульта́іць гульта́яць
Прошлы час
м. гульта́іў гульта́ілі
ж. гульта́іла
н. гульта́іла
Загадны лад
2-я ас. гульта́й гульта́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час гульта́ячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

Гульта́й ’гультай’ (БРС, Нас., Касп., Бяльк., Сцяшк., Жд. 1). Слова не вельмі яснага паходжання. Параўн. рус. гультяй, гультай ’тс’, укр. гультай, гільтай. Сабалеўскі (Slavia, 5, 448) выводзіў гэтыя словы з *гольтай. Фасмер (1, 473) звязваў гультай з гулять. Польск. hultaj, holtaj, паводле Слаўскага (1, 435–436), запазычана з укр., якое быццам паходзіць з даўняга *golьtajь *golьtjajь (так ужо ў Сабалеўскага), да *golъ ’голы’. Адносна суфіксацыі і магчымых балтыйскіх уплываў параўн. Мартынаў, Лекс. балтызмы, 24. Паводле Трубачова (Эт. Сл., 7, 171), зыходным з’яўляецца назва дзеяча тыпу *gulʼajь (ад *gulʼati) з суфіксам ‑jь. Формы тыпу гульта́й другасныя (з эпентэтычным ‑t‑). Няпэўна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гультай; гультаіна, абібок, лежабок, лежань, лянівец, нядбалец (разм.); лайдак, лайдачына, лодар (разм. непахв.); завала, валяч, загавайла (абл.); труцень, паразіт (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

ле́жань, ле́жня, мн. ле́жні, ле́жняў, м. (разм.).

Абібок, гультай, лодар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)