калонаважа́ты, ‑ага, м.

Той, хто вядзе калону (у 2 знач.), ідзе ўперадзе яе. // Малодшы чын у рускай арміі 18 — пач. 19 стст.; афіцэр, які вядзе калону войска.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыспазі́цыя, ‑і, ж.

1. План размяшчэння войск, флоту для бою або на месцы стаянкі.

2. У 18–19 стст. — пісьмовы загад войскам на бой або на марш.

[Лац. dispositio.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эмпірыякрытыцы́зм, ‑у, м.

Суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у філасофіі 19 — пачатку 20 стст., які адмаўляе незалежнае ад свядомасці існаванне аб’ектыўнага свету і разглядае рэчы як комплексы адчуванняў індывіда.

[Грэч. empeiría — вопыт і kritikē̍ — майстэрства разбіраць, судзіць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

легітымі́зм, ‑у, м.

Рэакцыйны палітычны напрамак у Заходняй Еўропе 19–20 стст. (пераважна ў Францыі), які прызнае галоўным прынцыпам дзяржаўнага ладу спадчыннае права якой‑н. дынастыі на ўладу.

[Ад лац. legitimus — законны, правамерны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нарма́ны, ‑аў; адз. нарман, ‑а, м.

Гіст. Назва, пад якой былі вядомы ў Заходняй Еўропе народы Скандынавіі, якія ў 8–11 стст. рабілі грабежніцкія, захопніцкія паходы ў краіны Еўропы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пра́ўшчык, ‑а, м.

Той, хто займаецца праўкай, выпраўленнем чаго‑н. Розначытанні як вынік ранняй лексікаграфічнай дзейнасці старажытных праўшчыкаў шырока прыведзены на палях многіх заходнерускіх помнікаў XVI–XVII стст. Суднік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасце́льнічы, ‑ага, м.

Прыдворны чын у Рускай дзяржаве 15–17 стст., асоба, якая ведала пасцеллю цара, яго асабістай казной, майстэрняй, у якой шылі адзенне і бялізну цару, і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

першапрычы́на, ‑ы, ж.

Асноўная, першапачатковая прычына чаго‑н. Багатая культурная спадчына, атрыманая Беларуссю ад XI–XIII стст.. была для яе ўвогуле адной з першапрычын далейшага шырокага культурнага развіцця. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

англаса́ксы, ‑аў; адз. англасакс, ‑а, м.

Народнасць, якая ўтварылася ў Англіі ў 7–10 стст. пасля англасаксонскага заваявання ў выніку змяшання англаў, саксаў, ютаў і часткова элементаў кельцкіх плямён.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вара́гі, ‑аў; адз. вараг, ‑а, м.

Старажытнаруская назва жыхароў Скандынавіі, якія ў 9–10 стст. рабілі паходы на Русь для гандлю і рабаўніцтва, а таксама служылі ў княжацкіх дружынах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)