Страха́р ‘рабочы, які крые стрэхі’ (ТСБМ), ст.-бел. страхаръ (стрехарь) ‘майстар, які крыў стрэхі’ (Ст.-бел. лексікон). Ад страха (гл.), параўн. польск. strzecharz ‘тс’; аднак не выключана адаптацыя запазычанага праз польск. strycharz ‘муляр; той, хто робіць цэглу’ з с.-в.-ням. strīcher ‘тс’ (Нававейскі, Zapożyczenia, 11), збліжанага з польск. strych ‘гарышча’. Параўн. стрыхоўка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зага́на ж. поро́к м., изъя́н м., недоста́ток м.;
◊ бе́днасць не з. — бе́дность не поро́к;
ры́цар без стра́ху і ~ны — ры́царь без стра́ха и упрёка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Свіце́цца, свіці́цца ‘прасвечвацца’, ‘быць чуць бачным’ (Гарэц., Касп., Шат., Стан., Сл. ПЗБ, ТС): голэ це́ла сьвіці́цца (Сл. нар. фраз.). Магчыма, з свяці́цца ‘тс’ (гл. свяці́ць): страха свяці́лася (Сл. ПЗБ) у выніку прыпадабнення да наступнага складу, аднак не выключаны ўплыў літ. svitéti ‘ззяць, свяціць’, параўн. світы́й ‘шчаслівы, радасны’, якое выводзяць з літ. дыял. šviñtas ‘святы’ (Сл. ПЗБ, 4, 399).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бяле́ць несов.
1. беле́ть;
твар бяле́ў ад стра́ху — лицо́ беле́ло от стра́ха;
2. (виднеться) беле́ть, беле́ться;
у цемнаце́ бяле́е абру́с — в темноте́ беле́ет (беле́ется) ска́терть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператрэ́сціся сов.
1. протрясти́сь;
п. ўсю даро́гу на калёсах — протрясти́сь всю доро́гу в теле́ге;
2. (от холода) передро́гнуть;
3. (от волнения, страха) перетрясти́сь, передрожа́ть, переволнова́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пяле́жыць (пеле́жыць) ’паласаваць’ (Нас.). Магчыма, звязана з рус. дыял. пелега́ ’кара дрэва, лыка’, першапачаткова ’абдзіраць кару, пакідаючы палосы’, якое Праабражэнскі (2, 33) параўноўвае з літ. palegas ’саламяная страха’, palagà ’саламяная паветка’, што прымае і Фасмер (3, 228), улічваючы рус. дыял. пелёжить ’абкладваць сцены саломай на зіму’; Банькоўскі (2, 550) рэканструюе *pelega ’пялюшка’ (і пра кару дрэва), суадноснае з *pelena (гл. пелена).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
обмере́ть сов., разг.
1. (лишиться чувств) абамле́ць, самле́ць, абме́рці;
2. (оцепенеть) заме́рці, умле́ць;
обмере́ть от стра́ха (у́жаса) абамле́ць ад стра́ху (жа́ху);
се́рдце у меня́ о́бмерло сэ́рца ў мяне́ заме́рла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лабу́к 1 ’карова без рагоў’ (віл., швянч., Сл. паўн.-зах.). Да лоб 1 (гл.). Аб суфіксе ‑ук гл. Сцяцко (Афікс. наз., 178). Параўн. таксама лаба́н 2.
Лабу́к 2 ’страха над ганкам’ (віл., Сл. паўн.-зах.). З клабук ’шапка, капялюш, брыль’ (ужо ст.-бел. клобукъ, ст.-польск. kłobuk ’капялюш, шалом’) з адпадзеннем к‑.
Лабу́к 3 ’нехлямяжы чалавек’ (Сл. паўн.-зах.). Відавочна, да лоб 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пусты́ня, ‑і, ж.
1. Вялікая, звычайна бязводная прастора з беднай расліннасцю або без расліннасці. Пустыня Сахара. Пустыня Каракумы. // перан.; якая або чаго. Прастора, якая рассцілаецца на вялікую адлегласць. Снежная пустыня. □ Балоты абярнуліся ў суцэльныя вадзяныя пустыні, дзе маркотна выступалі адны толькі парыжэлыя купіны з сухою леташняю травою. Колас.
2. перан. Бязлюднае, разбуранае, зруйнаванае месца. Няваду больш узнепакоіла агульная сумліцкая пустыня, чым пустыня гэтай хаты. Чорны. — Вясна наступіла, а ў мяне ні кала, ні двара. Пустыня, — скардзілася трэцяя [жанчына], — страха цячэ, як рэшата. Сергіевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стулі́цца сов.
1. (от холода, страха и т.п.) сжа́ться, съёжиться;
2. (о раздвижных, створчатых предметах) сжа́ться, сомкну́ться;
3. разг. (спрятаться) укры́ться;
с. за кусто́м — укры́ться за кусто́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)